Page 27 - راهبردهای نوین بانکداری شماره سه

‫‪27‬‬ ‫ماهنامه اختصاصی حوزه اقتصادی ‪ -‬شماره دوم‬

‫در ایـن صـورت ه ‌‌مافزایـی وجـود دارد‪ .‬چنیـن ادغامـی بـرای‬ ‫تولیــد کننــده دیگــری از همــان کالا ادغــام شــود‪ .‬معمــولا‬ ‫انواع ادغام‬
‫سـها ‌م‌داران بان ‌کهـای الـف و ب دارای منفعـت اسـت‪.‬‬ ‫بیشـتر ادغـام بان ‌کهـا از ایـن دسـته اسـت‪ .‬ادغـام عمـودی‬
‫زمانـی یـک تولیـد کننـده‪ ،‬تأمی ‌‌نکننـدگان مـواد اولیـه خـود‬ ‫آنچــه از مفهــوم نظــر حقو ‌‌قدانــان ب ‌‌هدســت م ‌‌یآیــد‪،‬‬
‫هم‌افزایی م ‌‌یتواند‬ ‫را تحصیـل کنـد‪ ،‬ادغـام عمـودی صـورت گرفت ‌ه‌اسـت‪ ،‬کـه در‬ ‫ای ‌‌ناســت کــه ادغــام در اصطــاح حقوقــی بــه معنــای‬
‫در چهار صورت حاصل شود‪:‬‬ ‫بان ‌کهـا مـوردی نـدارد‪ .‬ادغـام ه ‌‌مجنـس بـه معنـی ادغـام‬ ‫پیوسـتن دو یـا چنـد شـخصیت حقوقـی بـه هـم و تشـکیل‬
‫در ماهیـت یـا عملکـرد اسـت‪ ،‬از ایـن رو ادغـام ه ‌‌مجنـس‬ ‫یــک شــخصیت حقوقــی جدیــد اســت‪ .‬ایــن پیوســتن‬
‫‪ -1‬ه ‌‌مافزایــی ناشــی از صرفــه جویــی عملیاتــی کــه از‬ ‫شــامل تحصیــل واحدهــای تجــاری مرتبــط اســت‪ ،‬نــه‬ ‫م ‌‌یتوانــد از طریــق یکــی شــدن چنــد بانــک‪ ،‬یــا پیوســتن‬
‫صرف ‌‌هجویــی در مدیریــت‪ ،‬بازاریابــی‪ ،‬تولیــد یــا رقابــت ناشــی‬ ‫تولیدکننــدگان محصــول مشــابه (ادغــام افقــی) یــا دارای‬ ‫آنهــا بــه یــک بانــک بزرگتــر باشــد‪ .‬در زبــان انگلیســی از‬
‫ارتبــاط تولیــد کننــده تأمی ‌‌نکننــده (ادغــام عمــودی)‪.‬‬ ‫چندیـن واژه بـرای ادغـام شـرک ‌‌تها اسـتفاده شـده اسـت‬
‫م ‌‌یشــود ‪.‬‬ ‫ادغـام مخلـوط وقتـی اتفـاق م ‌‌یافتـد کـه واحدهـای تجـاری‬
‫‪ -2‬ه ‌‌مافزایــی ناشــی از صرفــه جویــی مالــی نظیــر‬ ‫غیرمرتبــط بــا یکدیگــر ترکیــب م ‌‌یشــوند‪ .‬صرف ‌‌ههــای‬ ‫کــه شــامل‪:‬‬
‫هزین ‌‌ههـای معاملاتـی پایی ‌‌نتـر و هزین ‌‌ههـای کمتـر ب ‌‌هدلیـل‬ ‫عملیاتــی و تأثیــرات ضــد رقابتــی‪ ،‬تاحــدی بــه نــوع ادغــام‬ ‫‪ Amalgamation‬بــه معنــی ب ‌‌ههــم پیوســتن یــک‬
‫تعدیــل نیــروی انســانی و کاهــش هزین ‌‌ههــای تبلیغاتــی‪.‬‬ ‫بســتگی دارد‪ .‬ادغا ‌‌مهــای عمــودی و افقــی بیشــترین‬ ‫یــا چنــد شــرکت در قالــب یــک شــرکت جدیــد م ‌‌یباشــد‪.‬‬
‫‪ -3‬ه ‌‌مافزایـــی ناشـــی از کارآیـــی تفاضلـــی کـــه‬ ‫صرف ‌‌ههــای عملیاتــی حاصــل از ه ‌م‌افزایــی را ایجــاد‬ ‫در اینجـا شـخصی ‌‌تهای حقوقـی قبلـی بانـک یـا بان ‌کهـا‬
‫نشــا ‌‌ندهنده ناکارآبــودن مدیریــت یکــی از بان ‌کهاســت‬ ‫م ‌‌یکننــد‪ .‬از دیــدگاه تحلیــل مالــی دو نــوع ادغــام وجــود‬ ‫از بیـن رفتـه و یـک شـخصیت حقوقـی جدیـد بـا ترکیـب‬
‫و دارای ‌‌یهـــای شـــرکت بعـــد از ادغـــام ‪,‬ســـودمندتر بـــ ‌‌هکار‬ ‫دارد‪ :‬ادغــام عملیاتــی و ادغــام مالــی و م ‌یتوانــد براســاس‬ ‫دارای ‌‌یهــا و بده ‌‌یهــای بان ‌کهــای قبلــی ایجــاد م ‌‌یشــود‪.‬‬
‫‪ Consolidation‬به معنی ترکیب‪ ،‬ادغام و یا اکتساب‬
‫گرفتـــه م ‌‌یشـــود ‪.‬‬ ‫رقی ‌‌قکنندگــی صــورت پذیــرد یــا تقوی ‌‌تکنندگــی‪.‬‬ ‫دو یا چند شرکت در هم و ایجاد یک بانک جدید بزر ‌‌گتر‪.‬‬
‫‪ -4‬ه ‌‌مافزایــی ناشــی از افزایــش قــدرت تجــاری بانــک‬ ‫‪ Mergers and Acquisition‬دو واژه ادغام و اکتساب‬
‫بــه دلیــل کاهــش رقابــت ‪ .‬از نظــر اجتماعــی‪ ،‬ادغا ‌‌مهایــی‬ ‫■ در اقتصاد ایران باید دلارزدایی‬ ‫شــرکت بــه هــم خیلــی نزدیــک هســتند و در بســیاری از‬
‫مطلــوب هســتند کــه باعــث افزایــش کارآیــی مدیریــت‬ ‫صورت گیرد؛ چرا که واردات عمده‬ ‫مــوارد ب ‌‌هعنــوان جایگزیــن یکدیگــر اســتفاده م ‌‌یشــوند‪.‬‬
‫از طریــق صرفــه جویی‌هــای عملیاتــی و مالــی م ‌‌یشــوند‬ ‫در عیـن حـال مختصـری تفـاوت دارنـد‪ .‬زمانـی کـه بانکـی‬
‫و ادغا ‌‌مهــای نامطلــوب‪ ,‬ادغا ‌‌مهایــی هســتند کــه باعــث‬ ‫کالاها با دلار صورت می‌گیرد‪،‬‬ ‫توســط بانــک دیگــر خریــداری م ‌‌یشــود و در درون بانــک‬
‫درحالی‌که م ‌یتوان واردات بخشی‬ ‫دیگـر جـای م ‌‌یگیـرد یـا بلعیـده م ‌‌یشـود از واژه اکتسـاب‬
‫کاهــش رقابــت خواهنــد بــود‪.‬‬ ‫از این کالاها از کشورهای آسیایی را‬ ‫اســتفاده م ‌‌یگــردد‪ .‬امــا ادغــام بیشــتر در شــرایطی اســت‬
‫خریـد داراییهـا کمتـر از ارزش جایگزینـی آنهـا ‪:‬گاهـی‬ ‫با پیمان‌های پولی دوجانبه به‌نحوی‬ ‫کـه دو یـا چنـد بانـک ه ‌‌مانـدازه در قالـب یـک شـخصیت‬
‫اوقـات بـه دلیـل اینکـه بهـای جایگزینـی دارای ‌‌یهـای یـک‬ ‫طراحی کرد که این مبادلات با واحد‬ ‫حقوقـی ادامـه فعالیـت م ‌‌یدهنـد‪ ،‬اطـاق م ‌‌یگـردد‪ .‬تحـت‬
‫بانـک بیشـتر از ارزش بـازار آن باشـد‪ ،‬مـورد خریـداری یـا‬ ‫پولی این کشورها صورت گیرد تا از‬ ‫ایـن شـرایط دو بانـک قبلـی از سـهام خـود صر ‌‌فنظـر کـرده‬
‫دلاریزه‌شدن اقتصاد ایران جلوگیری‬ ‫و ســهام جدیــدی منتشــر م ‌‌یکننــد‪ .‬در مجمــوع اگــر دو‬
‫اکتســاب قــرار م ‌‌یگیــرد ‪.‬‬ ‫شـرکت بـا هماهنگـی هـم ترکیـب شـوند‪ ،‬از واژه ادغـام و اگـر‬
‫افزایــش ســرمایه بانــک‪ :‬یکــی از را‌‌ههــای افزایــش‬ ‫شود‬ ‫شـرکتی‪ ،‬شـرکت دیگـر را بـدون تمایـل آن شـرکت خریـداری‬
‫ســرمایه بان ‌کهــا ادغــام و در نتیجــه جم ‌‌عشــدن ســرمایه‬
‫و حقـوق صاحبـان سـهام بانـک جدیـد اسـت کـه بـه ایـن‬ ‫دلایل ادغام بانک‌ها‬ ‫کنـد‪ ،‬از واژه اکتسـاب اسـتفاده م ‌‌یگـردد‪.‬‬
‫طریـق م ‌‌یتوانـد در حوز‌‌ههـای اعتبـاری کلا ‌‌نتـری مشـارکت‬ ‫اقتصاددانــان‪ ،‬ادغا ‌‌مهــا را بــه چهــار گــروه افقــی‪،‬‬
‫یکــی از رو ‌‌شهــای توســعه‪ ،‬گســترش دامنــه نفــوذ‬ ‫عمــودی‪ ،‬هــم جنــس و مخلــوط طبقــه بنــدی م ‌‌یکننــد‪.‬‬
‫نمایــد‪.‬‬ ‫و ایجـاد تـوان انجـام عملیـات بـزرگ در صحنـه بی ‌‌نالملـل‬ ‫ادغـام افقـی زمانـی اتفـاق م ‌‌یافتـد کـه شـرکتی بـا شـرکتی‬
‫انگیز‌‌ههــای شــخصی مدیــران‪ :‬بــدون شــک بعضــی از‬ ‫بــرای بان ‌کهــا ادغــام م ‌‌یباشــد ‪ .‬ادغــام در صورتــی کــه‬ ‫دیگــر ترکیــب شــود کــه در همــان خــط تجــاری فعالیــت‬
‫تصمیمــات تجــاری و نــه تجزیــه و تحلی ‌‌لهــای اقتصــادی‪،‬‬ ‫صحیــح انجــام شــود‪ ،‬م ‌‌یتوانــد نتایــج مالــی و غیرمالــی‬ ‫دارنـد‪ .‬مثـا ًوقتـی کـه تولی ‌‌دکننـده کالایـی خـاص بـا شـرکت‬
‫براسـاس انگیز‌‌ههـای شـخصی یـا تجـاری مدیـران اسـت ‪.‬‬ ‫چشــمگیری بــه همــراه داشــته باشــد‪ .‬معمــولا ادغا ‌مهــا‬
‫بسـیاری از مـردم از جملـه رهبـران تجـاری دوسـتدار قـدرت‬ ‫هنگامــی اعمــال م ‌‌یشــوند کــه بان ‌کهــا در تامیــن‬
‫یـا اقتـدار مدیریـت هسـتند و قـدرت بیشـتر‪ ،‬بـا اداره بانـک‬ ‫هزین ‌‌ههـای خـود بـا مشـکل مواجـه باشـند‪ ،‬یـا اینکـه آنهـا‬
‫بـزرگ همـراه اسـت‪ ،‬نـه یـک بانـک کوچـک‪ .‬البتـه ای ‌‌نکـه‬ ‫در انــداز‌‌های عمــل کننــد کــه از صرفــه مقیــاس برخــوردار‬
‫مدیـران بـه افزایـش انـدازه بانـک یـا ارتقـاء زمینـه فعالیـت‬ ‫نباشــند و یــا از توانای ‌‌یهــای مدیریتــی کمتــری بهر‌‌همنــد‬
‫بـا رشـد بانـک از طریـق ادغـام علاقـه دارنـد‪ ،‬هیـچ اشـکالی‬ ‫هســتند‪ .‬در چنیــن وضعیتــی بان ‌کهــا تصمیــم بــه‬
‫وجـود نـدارد‪ .‬بـا ایـن شـرط کـه ادغـام از دیـدگاه سـها ‌‌مداران‬ ‫ادغــام بــا بان ‌کهایــی م ‌‌یگیرندکــه بتواننــد ایــن نواقــص‬
‫را بــرای آنهــا پوشــش دهنــد‪ .‬از ایــ ‌ن‌رو در سراســر جهــان‬
‫هـم صرفـه اقتصـادی داشـته باشـد‪.‬‬ ‫ادغا ‌‌مهــای بانکــی بــرای برخــورداری از مزایــای صرف ‌‌ههــای‬
‫مقیـاس و تـوان بـالای مدیریتـی و بـا هـدف نجـات بان ‌کهـا‬
‫پیامدهای مثبت ادغام بانک‌ها‬ ‫از ورشکسـتگی انجـام شـده اسـت‪ .‬در مجمـوع م ‌‌یتـوان‬

‫‪-1‬بهبـود در سـامت مالـی ‪-2،‬ارائـه خدمـات بهتـر بـه‬ ‫گفــت کــه بان ‌کهــا بــه دلایــل زیــر ادغــام م ‌‌یشــوند ‪.‬‬
‫مشــتری ‪-3 ،‬بهبــود فرهنــگ ســازمانی بانــک ‪-4 ،‬بهبــود‬ ‫ایجـاد ه ‌‌مافزایـی ‪ :‬هـدف اولیـه اکثـر ادغا ‌‌مهـا‪ ،‬افزایـش‬
‫عملیـات بانکـی ‪-5،‬دانـش افزایـی ‪-6 ،‬افزایـش سـرمایه ‪،‬‬ ‫ارزش واحــد تجــاری حاصــل از ترکیــب اســت‪ .‬بان ‌کهــای‬
‫‪-7‬تسـهیل حضـور و نقـش آفرینـی در عرصـه فعالی ‌‌تهـای‬ ‫الـف و ب بـا هـم ادغـام و بانـک ج را تشـکیل دهنـد و ارزش‬
‫بانـک ج از بانـک الـف و ب ب ‌‌هطـور جداگانـه بیشـتر باشـد‪،‬‬
‫داخلــی و بی ‌‌نالملــل ‪-8،‬خــروج از بحرا ‌‌نهــای مالــی‬

‫چال ‌‌شها و ریس ‌‌کهای ادغام بانک‌ها‬

‫ادغـام بـه رغـم فرص ‌‌تهایـی کـه بـرای شـرک ‌ت‌ها فراهـم‬
‫مـ ‌ی‌آورد‪ ،‬همـواره تهدیداتـی نیـز بـرای شـرک ‌‌تها بـه همـراه‬
‫دارد کــه عبارتنــد از‪-1 :‬مقاومــت در برابــر ادغــام از ســوی‬
‫کارکنـان‪-2 ،‬وجـود تضادهایـی در سـبک مدیریت‪-3،‬عـدم‬
‫تطابــق فرهن ‌‌گهــای سازمانی‪-4،‬مشــکلات در ترکیــب و‬
‫یکپارچ ‌‌هســازی فرآینــد عملیــات بان ‌کهــای مختلــف‪-5،‬‬