Page 25 - راهبردهای نوین بانکداری شماره سه
P. 25
25 ماهنامه اختصاصی حوزه اقتصادی -شماره دوم
را در دســت داشــته باشــند .حــالا در ســال ،97بانــک ایــران بــه بانــک ســپه م یرســد ،ایــن بانــک در واقــع اولیــن در پایـان ،خاطـر نشـان م یسـازد ،ایـن فرآینـد بـه عنـوان
حکمـت ایرانیـان متعلـق بـه ارتـش ،بانـک انصـار متعلـق بـه بانـک ایـران بـود کـه در سـال 1304آغـاز بـه کار کـرد .ایـن گامــی مهــم در راســتای حفــظ ثبــات و ســامت نظــام
سـپاه ،بانـک قوامیـن متعلـق بـه نیـروی انتظامـی ،موسسـه بانــک بــه ســرمایه اولیــه بانــک ۳٬۸۸۳٬۹۵۰ریــال از محــل بانکـی محسـوب گردیـده و همراهـی در اجـرای موفـق آن
کوثـر متعلـق بـه وزارت دفـاع و موسسـه ثامـن متعلـق بـه موجــودی صنــدوق بازنشســتگی درجــه داران قشــون بــود. بــرای ارائــه خدمــات بهتــر بــه آحــاد جامعــه مــورد انتظــار
ســپاه ،در مجمــوع شــش بانــک و موسســه نظامــی را در امــا پــس از انقــاب نهادهــای نظامــی بــا بــه راه انداختــن م یباشـد .بنابرايـن بانـک مرکـزی جمهـوری اسـامی ایـران
اقتصــاد ایــران تشــکیل مــی دهنــد .صــورت هــای مالــی صندو قهـای مالـی ورود بـه ایـن حـوزه را کلیـد زدنـد .صنـدوق از هموطنـان گرامـی تقاضـا دارد اخبـار و اطلاعـات مربـوط
ایـن بانـک هـا از سـال 95بـه بعـد بـه روز نشـده اسـت امـا انصارالمجاهدیـن زیـر نظـر بنیـاد تعـاون سـپاه ،کـه تبدیـل به بـه ایـن طـرح ملـی را صرفـا ًاز طریـق اطلاعی ههـای رسـمی
همـان صور تهـای قدیمـی نیـز وضعیـت چنـدان مطلوبـی بانـک انصـار شـد .تعاونـی مالـی و اعتبـاری ثامـن الائمـه هـم بانــک مرکــزي جمهــوری اســامی ایــران يــا بانــک ســپه
متعلـق بـه بنیـاد تعـاون سـپاه پاسـداران اسـت« .صنـدوق
را نشــان نم یدهنــد. بســیجیان» ســال 72بــا ســرمایه اولیــه 1میلیــون تومــان پیگیــری کننــد.
بانــک ســپه از معــدود بان کهــای دولتــی ماســت و تأسـیس شـد .ایـن مؤسسـه ،زیـر نظـر بسـیج مسـتضعفان،
خــودش ۱۶۶۶شــعبه دارد .ایــن پنــج بانــک و موسســه در ســال ،89مجــوز تأســیس بانــک «مهــر اقتصــاد» را از پی شدرآمدی بر تشکیل
هــم کــه قــرار اســت در آن ترکیــب شــوند شــعبات فــراوان بانـک مرکـزی دریافـت کـرد .صنـدوق قر ضالحسـنه قوامیـن بان کهای نظامی و ادغام آنها
و دارای یهـای قابـل اعتنایـی در سراسـر کشـور دارنـد .ایـن
یعنــی قــرار اســت یــک بانــک بــزرگ و پرطمطــراق متولــد ■ پس از پیروزی انقلاب اسلامی نخسـتین بانـک ایرانـی در سـال 1304و تحـت عنـوان
شــود منتهــا یــک مشــکل اساســی ایــن وســط وجــود ایران در سال 1358براساس لایحه «بانـک سـپه» فعالیـت خـود را آغـاز نمـود .در سـال 1960
دارد؛ برخــی از ایــن پنــج بانــک و موسســه بده یهــای شورای انقلاب 28بانک 16 ،شرکت فکـر تدویـن قانـون جامـع پولـی و بانکـی و تاسـیس بانـک
کلانـی دارنـد .دارایـ ی و بده یهـای پنـج بانـک وابسـته بـه پ سانداز و وام مسکن و 2شرکت مرکــزی ب همنظــور حفــظ ارزش پــول و اجــرای سیاســت
نهادهـای نظامـی کـه قـرار اسـت در بانـک سـپه ادغام شـوند پولـی مـورد توجـه مقامـات اقتصـادی کشـور قـرار گرفـت.
نشـان م یدهـد مجموعـا ایـن بان کهـا معـادل 97درصـد سرمای هگذاری ،ملی اعلام شد، دولـت ایـران ،یـک سـال پـس از پیـروزی انقـاب اسـامی
دارای یشــان بدهــی دارنــد کــه ریســک ســرمای هگذاری در سپس نسبت به ادغام آنان اقدام (ســال ، )1979در جهــت حفــظ حقــوق صاحبــان ســپرده
گردید .تعداد بان کها ،صندو ق‌ها و ســرمای ههای ملــی ،ب ه‌کارانداختــن چر خهــای تولیــدی
آنهــا را بــالا م یبــرد. و موسسات اعتباری موجود در آن صنعــت کشــور و تضمیــن بازپرداخــت ســپرد‌هها و
زمان با عنایت به تحولات اجتماعی پ ساندازهـای مـردم،بان کهـای ایـران را ملـی اعـام کـرد.
تجربه ادغام (تملک) بان کها در ایران ادغــام بان کهــا پــس از ملــی شــدن آنهــا انجــام گرفــت.
و اقتصادی صورت گرفته ،با ب ه‌طوریکــه ،بان کهــا پــس از ادغــام از 37بانــک ،بــه 6
ادغـام بان کهـا بعـد از پیـروزی انقـاب اسـامی :تجربـه مشخصات اقتصادی بعد از انقلاب بانـک تجـاری و 3بانـک تخصصـی تقسـیم بنـدی شـدند.
ادغــام و تملــک بان کهــا و موسســات اعتبــاری در ایــران همخوانی نداشت ،لذا مسوولین براســاس ایــن گــزارش ،اخیــرا پــس از گذشــت ۳۸ســال
در دو مرحلـه قابـل ذکـر اسـت .سیسـتم بانکـی ایـران در اقتصادی کشور تصمیم به ادغام بعــد از فعالیــت بان کهــای دولتــی و همچنیــن بان کهــا
اوایـل انقـاب اسـامی ،بـه دلیـل خـروج سـرمایه از کشـور و بانک‌ها ،موسسات و صندو ق‌های و موسســات خصوصــی ،بحــث ادغــام بان کهــا و کوچــک
پرداخـت تعـداد زیـادی تسـهیلات بـدون بازپرداخـت و عدم شـدن آنهـا دوبـاره مطـرح شـده امـا رنـگ و بـوی ادغـام در
توانایـی بان کهـا جهـت بـاز پـ سدادن سـپرد‌‌ههای مـردم ،بـا پ سانداز تخصصی گرفتند ایــن دوره کمــی متفــاوت از اوایــل انقــاب اســت .زیــرا بــه
کاهـش اعتمـاد مـردم مواجـه شـد و یکـی پـس از دیگری ،در اعتقـاد کارشناسـان و اهـل فـن ،ادغامـی کـه ایـن روزهـا در
آسـتانه ورشکسـتگی و فروپاشـی قـرار گرفت هبودنـد .هجـوم هــم متعلــق بــه نیــروی انتظامــی بــود کــه پــس از گذشــت سیســتم بانکــی از آن صحبــت مــی شــود ،ماننــد تجربــه
مــردم بــرای دریافــت ســپرد‌‌ههای خــود کــه اغلــب آنهــا زمانـی تبدیـل بـه بانـک «قوامیـن» شـد .موسسـه مالـی کوثر قبلـی نیسـت و در ایـن دوره ،هـدف ادغـام نهادهـای فعـال
ســرمای ه‌داران بــزرگ کشــور بودنــد ،باعــث برهــم خــوردن هـم متعلـق بـه وزارت دفـاع اسـت .بانـک حکمـت ایرانیـان در بــازار غیــر متشــکل پولــی و یــا نهادهایــی اســت کــه
آرامـش بـازار شـد و تمامـی ایـن مشـکلات دس تب هدسـت خاسـتگاه سـها م‌داری مشـترک دارنـد و بحثـی بـر سـر سـایر
هــم داد تــا در تاریــخ 17خــرداد مــاه ۱۳۵۸طبــق مصوبــه نیـز متعلـق بـه ارتـش جمهـوری اسـامی اسـت. بان کهـای تجـاری وجـود نـدارد .همچنیـن برخـی ادغـام را
شـورای انقـاب اسـامی ،بان کهـای ایـران ،ادغـام و ملـی اولیــن نهــاد نظامــی کــه در اقتصــاد ایــران خواهــان تنهــا راه حــل موجــود بــرای حــل مشــکلات ایــن سیســتم
شــوند .تعــداد بان کهــای کشــور طــی دوره ســا لهای ۵۷ تاسـیس بانـک شـد ،سـپاه پاسـداران انقـاب اسـامی بـود. نم یداننــد و معتقدنــد بایــد بــه فراخــور حــال هریــک از
و ۵۸بـه اسـتثنای بانـک مرکـزی بـه ۳۶بانـک ،کـه شـامل صنـدوق انصارالمجاهدیـن ،زیـر نظـر بنیـاد تعـاون سـپاه، بان کهــا و موسســات روشــی برتــر و اصلــح را برگزیــد تــا
۲۶بانـک تجـاری ۷ ،بانـک تخصصـی و ۲بانـک منطقـ های در طــول دهــه 500 ،1380شــعبه در سراســر کشــور دایــر بتــوان سیســتم بانکــی را بــا ســرعت هرچــه بیشــتر هــم
افزایــش یافت هبــود .امــا پــس از مصوبــه شــورای انقــاب کــرد و ســرعت رشــد آن بــه انــدازه ای بــالا بــود کــه بانــک سـر و سـامان داد و هـم بـه فاصلـه حداقلـی بـا بانکـداری
اسـامی ،برنامـه ادغـام و ملـی شـدن بان کهـا انجـام شـد. مرکــزی تصمیــم گرفــت مجــوز تاســیس بانــک را بــه نــام روز دنیــا رســاند .ما‌ههــای پایانــی ســال گذشــته بــود کــه
پـس از پیـروزی انقـاب اسـامی ایـران در سـال 1358 سـپاه ،صـادر کنـد .درهمـان اولیـن سـا لهای فعالیـت ،ایـن موسســه اعتبــاری ثامــن بــه بانــک انصــار ملحــق شــد و
براســاس لایحــه شــورای انقــاب 28بانــک 16 ،شــرکت بانـک از طریـق سـپرده و تامیـن مالـی اولیـه بنیـاد تعـاون برخـاف نظـر بانـک مهـر اقتصـاد ،صحبـت از الحـاق ایـن
پ سانــداز و وام مســکن و 2شــرکت ســرمای هگذاری ،ملــی 6200میلیــارد تومــان ســرمایه جــذب کــرد .بــر اســاس بانـک بـه ایـن مجموعـه نیـز مطـرح شـد .همـان زمـان گفتـه
اعـام شـد ،سـپس نسـبت بـه ادغـام آنـان اقـدام گردیـد. آخریــن صور تهــای مالــی بانــک انصــار بیشــترین ثــروت م یشـد سـایر بان کهـای نظامـی نیـز در مجموعـ های دیگـر
تعـداد بان کهـا ،صندو قهـا و موسسـات اعتبـاری موجـود و ســوددهی را در میــان بان کهــای خصوصــی نظامــی ادغـام م یشـوند تـا اینکـه تابسـتان امسـال ورق برگشـت
در آن زمـان بـا عنایـت بـه تحـولات اجتماعـی و اقتصـادی دارد .ایــن تجربــه ســپاه باعــث شــد تــا نهادهــای دیگــر و طـرح جدیـدی مبنـی بـر ادغـام همـه بانک‌هـای نظامـی
صــورت گرفتــه ،بــا مشــخصات اقتصــادی بعــد از انقــاب نیــز در اواخــر دهــه 80بــه فکــر بانکــداری بیفتنــد .در آن و بانـک سـپه مطـرح شـد و در حـال بررسـی مدیـران ایـن
همخوانــی نداشــت ،لــذا مســوولین اقتصــادی کشــور زمــان بــه خاطــر وضعیــت اقتصــادی و نظــام بانکــی تمــام بان کهاســت .گفتــه م یشــود برخــی از ایــن بان کهــا بــا
تصمیــم بــه ادغــام بان کهــا ،موسســات و صندو قهــای نهادهایـی کـه پولـی در اختیـار داشـتند ،تصمیـم گرفتنـد ایـن ادغـام موافقـت کرد‌هانـد .اگـر ایـن اتفـاق عملـی شـود
پ سانـداز تخصصـی گرفتنـد ،بـرای ایـن منظـور بان کهـای بانـک تاسـیس کننـد و بـه جـای آنکـه پـول هایشـان را در پنـج بانـک انصـار ،مهـر اقتصـاد؛ حکمـت ایرانیـان؛ قوامیـن
تجـاری و تخصصـی موجـود در کشـور بـه شـرح ذیـل ایجـاد بان کهـای دیگـر سـپرد‌‌هگذاری کننـد ،خودشـان مدیریـت وکوثـر بـه بانـک سـپه ملحـق م یشـوند تـا نقـش قدیمـی
و ابقـا شـدند. بانـک سـپه مجـدد احیـا شـود.
بان کهـای تجـاری شـامل :بانـک رفـاه ،بانک ملـی ایران، هما نگونـه کـه اشـاره شـد ،سـابقه بان کهـای نظامـی در
بانـک صـادرات ایـران ،بانـک تجـارت ،بانـک ملـت و بانـک
