Page 22 - راهبردهای نوین بانکداری شماره سه

‫ماهنامه اختصاصی حوزه اقتصادی ‪ -‬شماره دوم‬ ‫‪22‬‬

‫دانشیاراقتصاددانشگاهتهرانوعضوشورایسیاس ‌تگذاری«راهبردهاینوینبانکداری»‪:‬‬

‫کاشته شدن و به بار نشستن بذر تورم ‪ 43.5‬درصدی‬
‫در دول ‌تهای یازدهم و دوازدهم‬

‫در شرایط کنونی اقتصادی‪ ،‬مه ‌مترین پرسشی که مطرح م ‌یشود ای ‌ناست که چرا تورم در دولت یازدهم به کمتر از ‪ ۱۰‬درصد هم رسید اما در‬
‫دولت دوازدهم و در سال جاری شاهد چنین ارقامی هستیم؟ ای ‌نکه تغییرات ایجادشده در اقتصاد ایران تا چه اندازه به دلیل سیاس ‌تهای پولی و‬
‫بانکی است و تا چه اندازه به شرایط بی ‌نالمللی و بازگشت تحری ‌مهای آمریکا مربوط م ‌یشود‪ ،‬پرسشی است که با دکتر علی اکبر نیکواقبال عضو‬

‫هیئت علمی و دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران و عضو شورای سیاس ‌تگذاری مجله راهبردهای نوین بانکداری‪ ،‬مطرح کرد‌هایم‪.‬‬

‫مقطع به دلیل سیاس ‌تهای اشتباه پولی‪ ،‬مسیر سرمایه‬ ‫سپرده تابع سود تسهیلات است‪ .‬بر این مبنا‪ ،‬سود سپرده‬ ‫■ سیاست‌های خارجی و احتمال تحری ‌مها تا چه اندازه‬
‫در ایران تغییر کرد‪ .‬رشد اقتصادی ‪ ۳‬درصدی پاسخگوی‬ ‫همواره مقداری کمتر از سود تسهیلات است‪ .‬این موضوع‬ ‫بر اقتصاد ایران تاثیر گذاشته است؟‬
‫نیاز سرمایه آزاد شده نبود و از طرف دیگر‪ ،‬سیاست‌های‬
‫تولیدی کشور نیز به گون ‌های در نظر گرفته نشد‌هبود که‬ ‫‪ ۷۰‬درصد پول و شب ‌هپول ایران اکنون‬ ‫بدون شک این موضوع بر اقتصاد ایران تاثیرگذار بود‪،‬‬
‫ورود سرمایه به بازار ثانویه یا بخش تولید و خدمات‬ ‫در اختیار ‪ 1‬درصد از جمعیت کشور‬ ‫اما موضوعی که امروز مطرح م ‌یشود این‌است که تورم‬
‫ساده باشد‪ .‬علاوه بر این‪ ،‬ترامپ با وعده نه به برجام‬ ‫است‪ .‬در این شرایط با افزایش سود‬ ‫ایجادشده در اقتصاد کشور‪ ،‬بیشتر به دلیل سیاس ‌تهایی‬
‫در آمریکا رئیس‌جمهور‪ ،‬شده بود و این موضوع امنیت‬ ‫بانکی سرمایه به بانک بازنمی‌گردد‪ .‬اگر‬ ‫است که باعث شد دولت یازدهم تورم را تک‌رقمی کند‪ .‬به‬
‫سرمای ‌هگذاران خارجی را از بین برد‌هبود‪ .‬در نتیجه حجم‬ ‫تقسیم پول و شب ‌هپول در کشور ما تابع‬ ‫عبارت دیگر‪ ،‬در بررسی عوامل رشد مثبت تورم‪ ،‬مهم‌ترین‬
‫بسیار انبوهی از نقدینگی موجود در بان ‌کها به سمت‬ ‫نظام تعادلی بود‪ ،‬دولت م ‌یتوانست با‬ ‫موضوع‪ ،‬تورم پنهان دولت یازدهم است که در سال ‪۹۷‬‬
‫بازار سرازیر شد‪ .‬همچنین شاهد رویداد دیگری در کشور‬ ‫افزایش سود بانکی‪ ،‬نقدینگی را تا حد‬
‫بودیم؛ پس از برجام برخی از آمارها نشان م ‌یدهد به ازای‬ ‫قابل توجهی وارد نظام پولی کند‪ ،‬اما به‬ ‫خودش را به اقتصاد ایران نشان داد‪.‬‬
‫هر ‪ ۱۲‬ماه بیش از ‪ ۲۰‬میلیون دلار سرمایه از کشور خارج‬ ‫دلیل اینکه این سیاس ‌تها وجود ندارد‬ ‫■ درباره تورم پنهان بیشتر توضیح دهید و ای ‌نکه در‬
‫شده است‪ .‬به‌عبارتی‪ ،‬برخی از مردم ترجیح دادند پیش‬ ‫و با انباشت سرمایه سرشاری روبه‌رو‬
‫از افزایش شدید قیمت ارز‪ ،‬سرمایه خود را به دلار تبدیل‬ ‫چه شرایطی تورم پنهان به وجود م ‌یآید؟‬
‫کرده و از کشور خارج کنند‪ .‬این اتفاق در حالی ر ‌خداد که‬ ‫هستیم‪ ،‬این حجم از سرمایه‬ ‫در آغاز دولت یازدهم‪ ،‬سود بانکی به ‪ ۲۴‬درصد رسید و‬
‫به دلیل فشارهای آمریکا سرمای ‌هگذاران خارجی هم ایران‬ ‫کنترل نم ‌یشود‬ ‫این سیاست در نظام پولی کشور کافی بود تا کسی نیاز به‬
‫را به دلیل نبود امنیت سرمایه ترک کردند‪ .‬بر این اساس‪،‬‬ ‫برداشت سرمایه از بانک نداشته باشد‪ .‬به عبارت دیگر‪،‬‬
‫می‌توان گفت بذر تورم ‪ 43.5‬درصدی در دولت یازدهم با‬ ‫منجر به این م ‌یشود که نقدینگی جامعه کاهش یابد و‬ ‫بان ‌کها به واسطه سیاس ‌تهای تکلیفی از طرف دولت به‬
‫سیاس ‌تهای اشتباه پولی کاشته شد و در دولت دوازدهم‬ ‫فعالان اقتصادی از تسهیلات بانکی‪ ،‬استفاده چندانی‬ ‫انداز‌های سود م ‌یدادند که بسیاری از سرمای ‌هداران ترجیح‬
‫نبرند‪ .‬علاوه بر این‪ ،‬ب ‌هدلیل آ ‌نچه گفته شد‪ ،‬نقدینگی‬ ‫دادند به جای تزریق سرمایه به بخش تولید و خدمات‪،‬‬
‫به بار نشست‪.‬‬ ‫جامعه نیز کاهش یافت ‌هبود‪ .‬بر این اساس کشور به لحاظ‬ ‫سرمایه خود را در بان ‌کها نگهداری کنند‪ .‬در ادامه این‬
‫■ هر چند که در ماه گذشته تا حدی شرایط بهبود‬ ‫صنعتی به نقطه رکود نزدیک م ‌یشد‪ ،‬اما اتفاق دیگری‬ ‫موضوع باید درنظر داشت ‌هباشیم که بر اساس آمارهای‬
‫یافت اما مهار نقدینگی ایجادشده‪ ،‬چرا برای دولت تبدیل‬ ‫در جریان بود که نادیده گرفته شد‪ ،‬غول تورم پنهان در‬ ‫رسمی ب ‌هطور میانگین سالانه ‪ ۲۲‬درصد به نقدینگی‬
‫به یک بحران شد؟ آیا دولت نم ‌یتوانست با افزایش سود‬ ‫کشور افزوده م ‌یشود‪ .‬این موضوع در حال ‌یکه سود بانکی‬
‫لایه‌های زیرین اقتصاد ایران بیدار شده و رشد می‌کرد‪.‬‬ ‫در دولت یازدهم به ‪ ۲۴‬درصد رسید‪ ،‬دیگر عملی نشد‪.‬‬
‫بانکی نقدینگی را به سمت بان ‌کها هدایت کند؟‬ ‫■ تورم پنهان در چه شرایطی توانست خودش را به‬ ‫به عبارتی‪ ،‬مردم تلاش می‌کردند تا با کاهش هزینه‌های‬
‫برخی از آمارها نشان می دهد ‪ ۷۰‬درصد پول و شب ‌هپول‬ ‫کشور تحمیل کند و چرا کنترل آن تا این اندازه دشوار‬ ‫جاری‪ ،‬بخشی از سرمایه و دارایی خود را به چرخه بانکی‬
‫ایران اکنون در اختیار ‪ 1‬درصد از جمعیت کشور است‪.‬‬ ‫وارد کرده و از سود سپرده استفاده کنند‪ .‬همان‌زمان‬
‫در این شرایط با افزایش سود بانکی سرمایه به بانک‬ ‫شد ‌هاست؟‬ ‫بسیاری از اقتصاددانان‪ ،‬این موضوع را با دولت در میان‬
‫بازنم ‌یگردد‪ .‬اگر تقسیم پول و شب ‌هپول در کشور ما‬ ‫بعد از این‌که صنایع به سمت رکود پیش رفتند‪ ،‬دولت‬ ‫گذاشتند و درباره این موضوع مقال ‌ههای بسیاری نوشته‬
‫تابع نظام تعادلی بود‪ ،‬دولت م ‌یتوانست با افزایش سود‬ ‫تصمیم گرفت تا سود تسهیلات و سود سپرده را کاهش‬ ‫شد‪ ،‬اما متاسفانه دولت دست از سیاس ‌تهای تورم‌زا‬
‫بانکی‪ ،‬نقدینگی را تا حد قابل توجهی وارد نظام پولی کند‪،‬‬ ‫دهد‪ .‬در شرایط عادی این سیاست منجر به خروج سرمایه‬ ‫برنداشت‪ .‬موضوع از این قرار است که وقتی سرمایه‬
‫اما به دلیل اینکه این سیاس ‌تها وجود ندارد و با انباشت‬ ‫از بانک و ورود به چرخه تولید و صنعت م ‌یشود‪ ،‬اما در آن‬ ‫مردم و بخش قابل توجهی از آنچه باید به‌عنوان رشد‬
‫سرمایه سرشاری روبه‌رو هستیم‪ ،‬این حجم از سرمایه‬ ‫نقدینگی وارد جامعه شود‪ ،‬ب ‌هدلیل سود بالای بانکی‪ ،‬وارد‬
‫نظام پولی کشور م ‌یشود‪ ،‬دیگر مجال کاهش سود سپرده‬
‫کنترل نم ‌یشود‪.‬‬ ‫ایجاد نم ‌یشود‪ .‬در این شرایط باید در نظ ‌ر داشت که سود‬