Page 27 - راهبردهای نوین بانکداری شماره دو
P. 27
25 ماهنامه اختصاصی حوزه اقتصادی -شماره دوم
واقعـی فراهـم شـود آیـا ایـن تعویـض بـا افزایـش بـــه اســـکناس متناظـــر آن بـــه همـــان انـــدازه یـــا خـــود را بـــا مقـــداری پـــول معاوضـــه م یکنـــد
ارزش همــراه اســت؟ اگرچــه بــه اســم ایــن گونــه عـــدد ســـابق باشـــد .بـــه وجـــه دیگـــر پولـــی کـــه ولـــی در ســـال بعـــد قیمـــت همـــان کالا افزایـــش
دیـده می‌شـود ،امـا آیـا در ایـن معاملـه (معاوضـه) امــروز در دســت فــرد اســت همــان اســم ســابق داشـــته اســـت و شـــخص بایـــد بـــرای دریافـــت
کسـی ارزش بیشـتری دریافـت نکـرده اسـت .چـرا را نـــدارد ،ب هعنـــوان مثـــال یـــک قطعـــه اســـکناس همـــان کالایـــی کـــه مایملـــک وی بـــوده اســـت،
کـه قبـ ًا بـا 10000عـدد اسـکناس «500ريالـی» بـــا تصویـــر دانشـــگاه تهـــران را در نظـــر بگیـــرد در پـــول بیشـــتری از آنچـــه دریافـــت کـــرده اســـت
می‌تــوان یــک ســکه یــا مثــ ًا 100کیلــو میــوه ابتـــدای چـــاپ بانـــک مرکـــزی نـــام آن را «500 بپـــردازد .در ایـــن صـــورت آیـــا تعویـــض کالا یـــا
خریـد پـس از گـذر زمـان مـورد اشـاره بـا همـان ریالـــی» گذاشـــته اســـت کـــه بـــه فـــرض 10.000
10000عـدد اسـکناس «1000ريالـی» جدیـد مـی ســـکه طـــا ارزش داشـــت ،بعـــد از زمانـــی کـــه خدمـــات بـــا پـــول کاری معقولانـــه اســـت؟
تــوان همــان مقــدار ســکه و یــا 100کیلــو میــوه تــورم بــه 100درصــد رســیده باشــد ارزش آن بــه تعریـــف ربـــا در اصطـــاح فقهـــا معمـــولا
را خریـداری نمـود .بهتریـن اسـمی کـه بـه اضافـه نیــم « 500ریالــی» کاهــش یافتــه اســت .و بانــک بدین‌صـــورت اســـت؛ معاوضـــه مالـــی بـــه مالـــی
پــول دریافتــی از بانــک می‌تــوان اطــاق کــرد مرکــزی بایــد نــام آن را بــه « 250ریالــی» تغییــر بــه میــزان دیگــر (زیادتــر) کــه ایــن دو اولاً هــم
«جبــران افــت ارزش پــول» اســت .نتیجــاً ارزش دهـــد .و باتوجـــه ب هاینکـــه ارزش اســـکناس در جنــس باشــند ثانیــاً باکیــل یــا وزن انــدازه گیــری
اســکناس‌های دریافتــی جدیــد اگرچــه بــه اســم تعهــد بانــک مرکــزی اســت بایــد بانــک مرکــزی شــوند یــا قــرض دادن بــه شــرط دریافــت زیادتــر.
بزرگتــر باشــند امــا در واقعیــت بــه همــان میــزان
سـابق اسـت کـه شـاید شـامل تعریـف ربـا نباشـند. ■ وقتی تورم مثبت است معنی
مه متـر از همـه ایـن سـوال مطـرح اسـت کـه بـه دیگری نیز م یتوان استنباط کرد
هـر میـزان اضافـه دریافتـی در معادلـه بـالا صـادق و آن ب یارزش شدن واقعیت پول
اسـت؟ بـه تحقیـق خیـر؛ چـرا کـه همان‌طور کـه در رایج است .یعنی اگر پول در جایی
مثـال بالا مطرح اسـت میـزان پول مـازادی که ارزش اندوخته شود ،در زمانی دیگر ارزش
اضافـه ایجـاد نمـی کند معـادل مقداری اسـت که در خود را ندارد و مقدار افت ارزش آن
اثـر تـورم کاهـش یافته اسـت و بـه تحقیق بیشـتر از معادل نرخ متوسط تورم است
ظریـب تورم مورد اشـاره قطعـاً به عنوان ربا شـناخته
هـر اسـکناس « 500ریالـی» را دریافــــــت و بـه
خواهد شـد. جـــای آن یـــک اســـکناس « 100ریالـــی» قدیمـــی
ســـوالی کـــه در اینجـــا لازم اســـت توســـط تحویــل دارنــده آن بدهــد .امــا باتوجــه بــه توزیــع
اندیشـــمندان حـــوزه و فقهـــای اســـام بـــر روی آن وسـیع اسـکناس در جامعـه عمـ ًا امـکان چنیـن کاری
تمرکـــز شـــود و بـــه شـــفافیت آن کمـــک کننـــد وجــود نــدارد .و ایــن بــه معنــی ضــرر بــرای مالــک
آن‌اســـت کـــه «ســـودی کـــه در بان کهـــا بـــه
ســـپرده‌ها تعلـــق م یگیـــرد بـــه خـــودی خـــود (دارنــده) اســکناس در جامعــه دارای تــورم اســت.
(ســـوای آنچـــه در تعریـــف بانکـــداری اســـامی فــرض می‌شــود کــه امــکان تعویــض اســکناس
از توکیـــل بانـــک بـــه ســـرمایه‌گذاری داده بـا ارزش قدیمـی بـا یـک اسـکناس دیگـر بـا ارزش
می‌شـــود ).تـــا ســـقف (متوســـط) تـــورم بـــه
عنـــوان ربـــا شـــناخته خواهـــد شـــد؟»
ارزش پول در گذر زمان
هما نطـــور کـــه در بـــالا اشـــاره شـــد ،ارزش
پـــول بایـــد در گـــذر زمـــان ثبـــات نســـبی داشـــته
باشــد .وقتــی تــورم مثبــت اســت معنــی دیگــری
نیـــز می‌تـــوان اســـتنباط کـــرد و آن بـــ یارزش
شـــدن واقعیـــت پـــول رایـــج اســـت .یعنـــی اگـــر
پـــول در جایـــی اندوختـــه شـــود ،در زمانـــی دیگـــر
ارزش خـــود را نـــدارد و مقـــدار افـــت ارزش آن
معـــادل نـــرخ متوســـط تـــورم اســـت .بـــه زبـــان
دیگـــر و بـــر اســـاس واقعیـــت مجـــازی پـــول کـــه
اشــاره شــد ،پولــی کــه امــروز در دســت فــرد در
یــک جامعــه دارای تــورم قــرار دارد دیگــر همــان
پــول گذشــته نیســت هــر چنــد کــه بــه اســم یــا
