Page 26 - راهبردهای نوین بانکداری شماره دو

‫ماهنامه اختصاصی حوزه اقتصادی ‪ -‬شماره دوم‬ ‫‪24‬‬

‫سود بانکی یا جبران‬
‫افت ارزش پول‬

‫سید محمد حسین شکروی‬
‫دانشجوی دکترای مدیریت دانشگاه تهران‬

‫اگـر بخواهیـم یـک تعریـف اولیه از پـول ارائـه کنیم شـاید بتـوان گفت‬
‫پول وسـیله‪ ،‬قطعه‪ ،‬شـی‪ ،‬یا چیزیسـت که انسـا ‌نها بـرای تبـادل کالا‪ ،‬خدمات‬
‫و خواسـت ‌هها از آن اسـتفاده م ‌یکننـد‪ .‬در زما ‌نهـای قدیـم کالاهـا بـه صورت‬
‫تهاتـری بـه عنـوان پول مـورد اسـتفاده قـرار می‌گرفتند ولـی در سـیر تاریخ‬
‫کـم کـم طال و نقـره بـه عنـوان پـول رواج پیداکـرد‪ .‬در حـال حاضـر تمـام‬
‫پو ‌لهـای رایـج در کشـورهای دنیـا اصطلاح ًا پـول بی‌پشـتوانه و بـدون ارزش‬
‫ذاتـی بـوده و کنتـرل ارزش آن در اختیار دولـت مرکزی و متاثـر از مقدار تولید‬

‫ناخالـص ملـی (‪ ،)GNP‬تراز صـادرات و واردات اسـت‪.‬‬

‫کـــه در تعهـــد صاحـــب حســـاب جـــاری اســـت‪.‬‬ ‫مثــال یــک پارچــه بــاف اگــر پارچــه خــود را بــا‬ ‫رابطه پول با تورم‬
‫هـــر چنـــد بـــر اســـاس نظری ‌ههـــای مختلـــف‬ ‫مقــداری از پــول تعویــض کنــد کــه در ســال بعــد‬ ‫کارکردهــای متعــددی بــرای پــول بیــان شــده‬
‫علـــم اقتصـــاد‪ ،‬تعریف‌هـــای متفاوتـــی از‬ ‫همـــان پـــول را ارائـــه دهـــد و پارچـــه کمتـــری‬ ‫اســـت کـــه در ذیـــل چنـــد کارکـــرد مهـــم اشـــاره‬
‫تـــورم(‪ )Inflation‬ارائـــه می‌شـــود امـــا بـــه طـــور‬ ‫دریافــت کنــد‪ ،‬دیگــر معاوضــه بــا پــول را انجــام‬
‫ک ّلــی‪ ،‬تــورم اشــاره بــه رونــد فزاینــده و نامنظــم‬ ‫خواهـــد شـــد‪:‬‬
‫افزایـــش قیم ‌تهـــا دارد‪ .‬هنگامـــی کـــه در اقتصـــاد‬ ‫نخواهـــد داد‪.‬‬ ‫الـــف) ابـــزار مبادلـــه‪ :‬هــر فــرد کــه کالا یــا‬
‫دربــاره تــورم (ب ‌هطــور مشــخص مثبــت) صحبــت‬ ‫به‌طـــور کلـــی از نظـــر اقتصـــادی پـــول رایـــج‬ ‫خدماتـــی ارائـــه مـــی کنـــد‪ ،‬مـــی توانـــد در ازای‬
‫م ‌یشـــود‪ ،‬بـــه رشـــد ســـطح عمومـــی قیم ‌تهـــا‬ ‫بایـــد ‪ ۵‬ویژگـــی اقبـــال عمـــوم‪ ،‬بادوامـــی‪ ،‬قابلیـــت‬ ‫آن پـــول دریافـــت کنـــد و همـــان پـــول را بـــرای‬
‫اشـــاره م ‌یشـــود‪ .‬یعنـــی وقتـــی تـــورم مثبـــت‬ ‫تقســیم‪ ،‬دارای ارزش ثابــت و محدودیــت در تولیــد‬ ‫دریافـــت کالا و یـــا خدمـــات مصـــرف کنـــد‪ .‬یـــک‬
‫وجـــود دارد‪ ،‬بایـــد بـــرای دریافـــت کالاهـــا یـــا‬ ‫صنعتگـــر م ‌یتوانـــد قطعـــه خـــود را بفروشـــد و‬
‫خدمـــات درآینـــده پـــول بیشـــتری خـــرج شـــود‪.‬‬ ‫داشـــته باشـــد‪.‬‬ ‫پـــول دریافـــت کنـــد و پـــول دریافتـــی را در بـــرای‬
‫یـــک نکتـــه مهـــم در قیم ‌تهـــای کالا ای ‌ناســـت‬
‫کـــه قیمـــت بـــر اســـاس پـــول رایـــج کشـــورها‬ ‫■ بـه طـور کلـی از نظـر‬ ‫خریـــد مایحتـــاج صـــرف کنـــد‪.‬‬
‫تعییـــن م ‌یگـــردد کـــه منظـــور اســـکناس کاغـــذی‬ ‫اقتصـادی پـول رایـج باید ‪۵‬‬ ‫ب) قابـــل شـــمارش‪ :‬یعنـــی پـــول کم ّیتـــی‬
‫اســـت و ســـکه طـــا یـــا نقـــره خـــود قیمتـــی بـــر‬ ‫ویژگی اقبال عمـوم‪ ،‬بادوامی‪،‬‬ ‫گسســـته دارد کـــه مقـــداری از آن بـــه کالا یـــا‬
‫اســاس پــول دارنــد و نتیجتــاً قیمــت ســکه طــا‬ ‫قابلیت تقسـیم‪ ،‬دارای ارزش‬
‫و نقـــره نیـــز متناســـب بـــا تـــورم تغییـــر م ‌یکنـــد‪.‬‬ ‫ثابـت و محدودیـت در تولیـد‬ ‫خدمـــت مـــورد نظـــر منتســـب م ‌یشـــود‪.‬‬
‫نـرخ تـورم اصـولاً بـر اسـاس تفاضل سـطح قیمت‬ ‫ج) قابـــل اندوختـــه کـــردن‪ :‬بایـــد بتـــوان‬
‫سـال جـاری بـه سـطح قیمـت سـال پایـه تقسـیم بر‬ ‫داشـته باشد‬ ‫پـــول به‌دســـت آمـــده از هـــر موضوعـــی را در‬
‫زمـــان دیگـــری خـــرج کـــرد‪ .‬ایـــن خاصیـــت‬
‫سـطح قیمـت سـال پایـه به‌دسـت‌می‌آید‪.‬‬ ‫از آنجایـی کـه پــول بــر پایــه تعهــد دول ‌تهــای‬ ‫بهتریــن گزینــه بــرای کالا یــا خدمتــی اســت کــه‬
‫وقتـــی در جامعـــه نـــرخ تـــورم مثبـــت باشـــد‪،‬‬ ‫مرکـــزی کشـــورها شـــناخته م ‌یشـــود‪ ،‬می‌تـــوان‬ ‫در مــرور زمــان اعتبــار یــا ارزش خــود را از دســت‬
‫یعنـــی نـــرخ یـــک کالا در یـــک ســـال نســـبت بـــه‬ ‫بیـــان داشـــت کـــه پـــول یـــک واقعیـــت مجـــازی‬ ‫مـــی دهـــد‪ .‬ب ‌هعنـــوان مثـــال میـــوه کـــه دچـــار‬
‫قیمـــت همـــان کالا در ســـال گذشـــته افزایـــش‬ ‫اســـت و وجـــود خارجـــی نـــدارد و اســـکناس تنهـــا‬ ‫فســـاد م ‌یشـــود و یـــا خدمـــات کـــه در زمـــان‬
‫داشـــته اســـت‪ .‬ایـــن موضـــوع بـــا تعریـــف پـــول‬ ‫یـک نمـاد از تعریـف بانـک مرکـزی اسـت کـه در‬ ‫خـــاص اتفـــاق م ‌یافتـــد‪ .‬امـــا ذخیره‌ســـازی‬
‫کـــه بایـــد دارای ویژگـــی ثبـــات در ارزش باشـــد‬ ‫تعهـــد دولـــت مرکـــزی اســـت ماننـــد برگـــه چـــک‬ ‫پـــول‪ ،‬نیازمنـــد ثبـــات نســـبی ارزش آن در گـــذر‬
‫در تناقــض اســت؛ چــرا کــه فــردی یــک دارایــی‬ ‫زمــان اســت‪ ،‬چــرا کــه اگــر پــول ارزش خــود را از‬
‫دسـت بدهـد‪ ،‬دیگـر قابـل اتـکا بـرای تعویـض بـا‬
‫یـــک دارایـــی دیگـــر را نخواهـــد داشـــت‪ .‬ب ‌هعنـــوان‬