Page 42 - راهبردهای نوین بانکداری شماره سه
P. 42

‫ماهنامه اختصاصی حوزه اقتصادی ‪ -‬شماره دوم‬                        ‫‪42‬‬

     ‫تجربه قانون حقوق مؤدیان مالیاتی آمریکا؛ مهم‌ترین سند قانونی شناخت مصادیق حقوق مؤدیان مالیاتی‬

‫نگاهی به وجوه اشتراکی نظام مالیاتی ایران و آمریکا‬

‫کنـــد مشـــروط بـــر اینکـــه بتوانـــد اثبـــات کنـــد انگیـــزه‬                                                                          ‫* حسین سپهر‬
‫اولیــه آنهــا ورود صدمــه و ضــرر بــه وی بــوده اســت‪.‬‬                                                                            ‫* کارشناس ارشد حقوق بین‌الملل‬
‫اگــر انگیــزه اولیــه آ ‌نهــا حفــظ و توســعه منافــع خــود‬
‫بــوده باشــد‪ ،‬لیکــن حتــی اگــر بعــدا ًمتوجــه شــود کــه‬          ‫حقوق مودیان مالیاتی را م ‌یتوان از مباحث جدید در حقوق مالیاتی دانست که لزوم‬
‫اقدامـــات آ ‌نهـــا منجـــر بـــه ورود ضـــرر و صدمـــه بـــه‬      ‫توجه به آن‪ ،‬با توجه به اهمیتی که مالیات ب ‌هعنوان یکی از مظاهر حاکمیت دولت پیدا‬
‫دیگـران خواهـد شـد‪ ،‬بـه عنـوان تبانـی و توطئـه علیـه‬                ‫کرد‌هاست‪ ،‬بیش از پیش مطمح‌نظر قرار گرفت ‌هاست‪ .‬در دو سوی رابطه مالیات‪ ،‬مودیان‬
                                                                    ‫مالیاتی و دستگاه مالیاتی قرار دارند‪ .‬ایجاد اختلاف بین این دو امری اجتنا ‌بناپذیر است‬
              ‫دیگـــری مســـوول شـــناخته م ‌یشـــود‪.‬‬               ‫و در صورت اختلاف باید به گون ‌های عادلانه حل و فصل شود اما چنان‌چه به حقوق مودیان‬
‫آنچـــه در کلیـــه مســـوولی ‌تهای مدنـــی بـــه عنـــوان‬           ‫مالیاتی توجه نشود‪ ،‬اقتدارات و اختیارات دستگاه مالیاتی مجالی برای احقاق حقوق مودیان‬
‫رکـــن پذیرفتـــه شـــده مســـأله رابطـــه ســـببیت اســـت‪.‬‬         ‫باقی نم ‌یگذارد‪ .‬از این‌رو در اغلب کشورها به شیو‌ههای گوناگون اعم از تصویب قوانین‬
‫خواهــان همیشــه بایــد ثابــت کنــد کــه خوانــده علــت‬            ‫مالیاتی یا تصویب بیانی ‌هها و منشورهای حقوق مودیان‪ ،‬سعی در پر رنگ کردن حقوق‬
‫صدمـات وارده بـه وی بـوده اسـت‪ .‬قوانیـن مسـوولیت‬                    ‫مودیان داشته‌اند‪ .‬این مساله در حقوق ایران نیز تا حدودی مورد توجه قانو ‌نگذار بود‌هاست و‬
‫مدنـــی دو هـــدف اصلـــی را دارنـــد‪ :‬جبـــران خســـارت و‬          ‫در صورت بروز اختلاف بین مودی و دستگاه مالیاتی‪ ،‬هیات حل اختلاف مالیاتی را پ ‌ی بینی‬
‫پیشـــگیری و بازدارندگـــی‪ ،‬عقیـــده عمومـــی بـــر ایـــن‬          ‫نمود‌هاست و برای مودی در قبال این هیات‌ها‪ ،‬حقوقی در نظر گرفت ‌هاست‪ .‬اما آنچه شایان‬
‫‌اســت کــه مســوولیت مدنــی بــه طــور معمــول نقــش‬               ‫ذکر است اینکه برخی از این حقوق به طور کامل مورد توجه قانو ‌نگذار واقع نشده‌است‬
‫تنبیهــی و عبرت‌آمــوز نــدارد زیــرا ایــن هــدف توســط‬            ‫مانند حق دسترسی به اسناد‪ ،‬مدارک و اطلاعات پرونده مالیاتی که این امر در نظام مالیاتی‬
‫حقــوق کیفــری پیگیــری م ‌یشــود ولــی در مســوولیت‬                ‫و دادگاه مالیات آمریکا بیشتر مد نظر می باشد‪ .‬در این مقاله‪ ،‬اشتراکات نظام مالیاتی ایران‬
‫مدنـی نیـز مـوارد بسـیار اندکـی وجـود دارد کـه ممکـن‬
‫اســـت بـــه خســـار ‌تهای تنبیهـــی حکـــم داده شـــود‬                                                         ‫و آمریکا مورد بررسی قرار گرفته است‪.‬‬
‫و اینگونـــه خســـار ‌تها مســـلما ً نقـــش بازدارنـــده و‬
                                                                    ‫کـه مسـوولیت مدنـی مرکـب از فعـل یـا تـرک خوانـده‪،‬‬               ‫مسئولیت مدنی مأموران و مؤدیان مالیاتی‬
                              ‫عبر ‌تآمـــوز دارنـــد‪.‬‬               ‫اســـت کـــه موجـــب ضـــرر بـــه خواهـــان شد‌هاســـت‪.‬‬
‫‪-2‬مجـــازات تخلـــف مأمـــوران مالیاتـــی‪ :‬طبـــق مـــاده‬           ‫خســارت ناشــی از ب ‌یاحتیاطــی و بی‌مبالاتــی خوانــده‬             ‫الف)مسوولیت مدنی مأموران مالیاتی در ایران‬
‫‪ 270‬مجـــازات تخلـــف مأمـــوران مالیاتـــی نماینـــدگان‬            ‫باشـد و از نـوع صدماتـی باشـد کـه موجـب مسـوولیت‬                ‫‪-1‬مفهـــوم و الگـــوی مســـوولیت مدنـــی‪ :‬مســـوولیت‬
‫سـازمان امـور مالیاتـی کشـوردر هیـأت حـل اختـاف در‬                                                                                  ‫مدنــی‪ ،‬یــک خطــای مدنــی اســت کــه بیشــتر علیــه‬
                                                                                                              ‫شــود‪.‬‬                ‫اشــخاص (اعــم از اشــخاص حقیقــی و حقوقــی) نظیــر‬
                     ‫مــوارد زیــر عبــارت اســت از ‪:‬‬               ‫مســـوولیت مدنـــی بـــه علـــت تبانـــی و توطئـــه‪ :‬در‬         ‫شــرک ‌تها مطــرح م ‌یشــود و کمتــر علیــه دول ‌تهــا رخ‬
‫هـــرگاه بعـــد از تشـــخیص مالیـــات و غیرقابـــل‬                  ‫هــر نظــام مالیاتــی احتمــال توطئــه و تبانــی از ســوی‬       ‫م ‌یدهـــد‪ .‬خلاصـــه آ ‌نکـــه حقـــوق مســـوولیت مدنـــی‪،‬‬
‫اعتـراض بـودن آن معلـوم شـود کـه مأمـوران مالیاتـی و‬                ‫مأمـــوران و مؤدیـــان مالیاتـــی وجـــود دارد‪ .‬اگـــر آقـــای‬  ‫عبار ‌تاســـت از حقـــوق و منافـــع مـــردم کـــه توســـط‬
‫نماینـدگان سـازمان امـور مالیاتـی کشـور عضـو هیـأت‬                  ‫الــف و آقــای ب اقدامــی کننــد کــه ضــرری بــه شــخص‬         ‫قانــون مــورد حمایــت واقــع شــده اســت‪ .‬در خصــوص‬
‫حـــل اختـــاف مالیاتـــی را از روی تعمـــد یـــا مســـامحه‬         ‫ج بزننــد شــخص اخیــر حــق دارد علیــه آ ‌نهــا دعــوی‬         ‫الگـوی اصلـی مسـوولیت مدنـی می‌تـوان اظهـار نمـود‬
‫بـــدون توجـــه بـــه اســـناد و مـــدارک مـــؤدی و بـــدون‬
‫تحقیقــات کافــی درآمــد مــؤدی را کمتــر یــا بیشــتر از‬
   37   38   39   40   41   42   43   44   45   46   47