Page 7 - راهبردهای نوین بانکداری شماره پنج
P. 7
5
ماهنامه اختصاصی حوزه اقتصادی -شماره پنجم -اسفند ماه 1399
سخن سردبیر
برآورد اقتصاد ایران در سال 2021
دکتر نادعلی بای /دکترای روابط بین الملل بانک جهانی World Bank-WBدر گزارش «چش مانداز اقتصادی
جهان»درژانویه 2021ودرواقعاولینگزارشمنتشرهپسازاعلامرسمی
تحول مهمی در زمینه رفع تحری مها علیه ایران علیرغم پیروزی بایدن در در میا نمدت کند م یشود و به نرخ 3.5درصد م یرسد .هر دو گروه کشف واکسن کرونا ،با توجه به اثرات عمیق بحران کرونا بر اقتصاد جهانی
انتخابات آمریکا رخ ندهد ،ب هعلاوه درگیری ایران با ویروس کرونا م یتواند اقتصادهای پیشرفته و نوظهور و اقتصادهای درحال توسعه با روندی آرام تأکید کرد‌هاست که مسیر بهبود پایدار اقتصاد جهانی از واکسیناسیون
طولان یترازآنچیزیباشدکهانتظارم یرودوهمچنانفعالیتاقتصادی به فعالی تهای اقتصادی پی شبینی شده در قبل از بحران کووید ۱۹-برای گستردهواحیایسرمای هگذاریم یگذرد.دراینگزارشبانکجهانینرخ
رشد اقتصادی جهان در سال 2021را اندکی تعدیل نموده و نرخ رشد
در ایران طی سال 2021را مختل کند. بازه ۲۰۲۰تا ۲۰۲۵ادامه خواهند داد. تولید ناخالص جهان در سال 2021را 4درصد پی شبینی کرده ،اما دو
در کوتا‌همدت ،رشد قاب لتوجهی برای اقتصاد و تجارت ایران طی صندوق بی نالمللی پول در خصوص اقتصاد ایران پی شبینی کرده که سناریوی دیگر را مورد بررسی قرار داد‌هاست :اگر فرآیند واکسیناسیون
سال 2021پی شبینی شده که علت آن احیای رشد اقتصادی و افزایش در سال 2021شاهد رشد 3.2درصدی باشد که نسبت به چش مانداز گسترده با سرعت بیشتری انجام گیرد و جهان موفق به کنترل کامل
صادرات نفت این کشور است .پی شبینی شده تجارت ایران در سال قبلی گزارش این صندوق ی کدهم درصد( )0.1بهتر شده است و این هم هگیری کرونا شود ،احتمال افزایش نرخ رشد اقتصاد جهانی تا حدود
2021بالغ بر 7.4درصد رشد کند ،در حال یکه تجارت ایران طی سال رشد در سال ۲۰۲۲نیز به ۲درصد م یرسد .پی شبینی صندوق از 5درصد وجود خواهد داشت؛ اما در مقابل اگر واکسیناسیون گسترده
2020با رشد منفی 11.4درصد مواجه شد .تأثیر منفی کرونا ب ههمراه رشد اقتصادی ایران در سال 2020نسبت به گزارش ماه آوریل گذشته به هر دلیلی به تعویق بیفتد ،خطر کاهش نرخ رشد اقتصادی جهان به
افت شدید قیمت نفت باعث شد که صادرات و واردات ایران در سال 1درصد بهبود یافته است .صندوق در گزارش ماه اکتبر گذشته خود 1.6درصد نیز جدی خواهد بود .بانک جهانی در چش مانداز اقتصادی
2020با افت قاب لملاحظ های مواجه شود .فیچ در نتیجه پیروزی بایدن رشد اقتصادی ایران در سال 2020را منفی 5درصد و برای سا لهای منطق ه خاورمیانه و شمال آفریقا گفت هاست؛ بهبودی منوط به مهار
در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا ،پی شبینی خود از رشد اقتصادی ۲۰۲۱و ۲۰۲۲را به ترتیب منفی ۲دهم درصد و مثبت نیم درصد برآورد هم هگیری کرونا ،تثبیت قیمت نفت ،عدم تشدید تن شهای ژئوپلیتیک
ایران در سال 2021را اصلاح کرده و به 4.3درصد رساند هاست .رشد کرد‌هبود .گزارش صندوق نشان م یدهد که اقتصاد ایران در سال ،2020 و فرض توزیع واکسن در نیمه دوم سال 2021است .بانک جهانی در
اقتصادی ایران در سال 2022نیز به 8.2درصد خواهد رسید .فرآیند ۱٫۵درصد منقبض شده که کمتر از رشد منفی ۶.۵درصدی در سال گزارش جدید خود پی شبینی نرخ رشد اقتصادی منطقه خاورمیانه و
کاهش تحری مها علیه ایران تدریجی خواهد بود و در نیمه نخست سال ۲۰۱۹بود‌هاست .صندوق اعلام کرد‌هاست که اقتصاد ایران در سال 2021 شمال آفریقا در سال 2021را تعدیل کرده و از 2.3درصد قبلی به 2٫1
2021آغاز خواهد شد .کاهش تحری مهای آمریکا احتمالا ًباعث جهش به میزان 2.3درصد بزر گتر خواهد شد .همچنین از نظر این صندوق،
صادرات نفت ایران خواهد شد که طی سه سال اخیر بر اثر سیاست نرخ تورم سال 2021و 2022ایران به ۳۰درصد خواهد رسید که این رقم درصد اعلام کرد‌هاست.
فشار حداکثری دولت ترامپ افت قاب لملاحظ های داشته است .انتظار نیز کاهش ۳واحد درصدی نسبت به گزارش قبلی دارد و نسبت به ارقام بانک جهانی در خصوص اقتصاد ایران نیز اقدام به تعدیل
افزایش قاب لتوجه صادرات نفت ایران از نیمه دوم سال 2021وجود دارد ۳۴و ۳۳درصدی گزارش آوریل ،بهبود را نشان م یدهد .همچنین آمارها پی شبینی 2.1درصد قبلی خود کرده و در گزارش جدید ،نرخ رشد
و پی شبینی م یشود متوسط تولید نفت ایران در این سال 7.3درصد و نشان م یدهد در سال 2021نرخ بیکاری به 12.4درصد خواهد رسید که اقتصادی ایران در سال 2021را 1.5درصد پی شبینی ک رد‌هاست .برآورد
در سال 2022نیز 39.7درصد رشد کند .ایران در سال 2022به ظرفیت بانک جهانی بیانگر آنست که اقتصاد ایران در سال 3.7 ،2020درصد
کامل تولید نفت خود خواهد رسید .این رشد تولید ،تا حد زیادی منطبق این رقم برای سال 12.2 ،2020درصد پی شبینی شد‌هبود. نسبت به سال 2019کوچکتر شد‌هاست؛ در حال یکه این بانک در گزارش
بر روندی است که تولید نفت ایران در دوره سا لهای 2013تا 2016در فیچ سولوشنز Fitch Solutionsدر گزارش چش مانداز تجارت قبلی خود نرخ رشد اقتصادی ایران در سال 2020را منفی 5.3درصد
پی اجرای توافق هست های و رفع تحری مها علیه این کشور تجربه کرد ،به بی نالمللی ایران تا سال ،2029پی شبینی م یکند که تجارت ایران در پی شبینی کرد‌هبود که این رشد نسبت به برآورد قبلی این نهاد ۱.۶درصد
همین ترتیب پی شبینی م یشود صادرات نفت ایران که در سال 2020 سال 2021رشد 7.4درصدی را تجربه کند و میانگین رشد تجارت ایران بهتر شد‌هاست .متوسط رشد اقتصادی جهان در سال ،2020منفی۴٫۳
با افت 12.7درصدی مواجه شد‌هبود در سال 2021رشد 8.1درصدی را در بازه 2020تا 2024حدود 12.2درصد باشد .تجارت بی نالمللی ایران درصد و برای اقتصادهای پیشرفته به طور متوسط منفی ۵٫۴درصد
تجربه کند .واردات ایران نیز در سال 2021افزایش خواهد یافت اما شدت ب هدنبال بهبود وضعیت اقتصادی این کشور و افزایش صادرات نفت، بوده است .بانک جهانی اعلام کرده که اقتصاد ایران در سه سال گذشته
رشد قاب لملاحظ های را در سال 2021تجربه خواهد کرد ،البته با توجه به همواره رشد منفی داشته اما حتی با وجود کمپین فشار حداکثری دولت
افزایش واردات در این سال کمتر از رشد صادرات خواهد بود. شیوع کرونا و ابهامات مربوط به تحری مهای آمریکا ،ممکن است آنچه ترامپ و شیوع بالای کرونا در ایران که آن را به اصل یترین کانون درگیر با
چش ماندازاقتصادوتجارتایراندرمیا نمدتبهازسرگیریمذاکرات در واقع اتفاق م یافتد چیزی غیر از پی شبین یها در خصوص اقتصاد و کووید ۱۹-در منطقه خاورمیانه تبدیل کرد‌هاست ،رشد اقتصادی منفی،
باآمریکابرایلغوتحری مهابستگیدارد.بافرضروندتسهیلوبرداشته طبق پی شبینی این بانک پس از سه سال به پایان خواهد رسید و برای
شدن تدریجی تحری مهای آمریکا علیه ایران توسط بایدن ،تجارت تجارت ایران در این سال باشد. سال ۲۰۲۱و ،۲۰۲۲رشد اقتصادی ایران به ترتیب ۱٫۵و ۱٫۷درصد
بی نالمللی ایران رشد سالانه 12.2درصدی را طی سا لهای 2020تا 2024 مؤسسهتحقیقاتیفیچپی شبینیکرد‌هاستکهباخیزدوبارهاقتصاد پی شبینی شده-است .در سال ۲۰۱۸و ۲۰۱۹رشد اقتصادی ایران به
می تواند تجربه کند .ریسک سناریوهای مغایر و متضاد را نم یتوان ایران و احیای صادرات نفت ،تجارت این کشور رشد قاب لملاحظ های در ترتیب منفی ۶و منفی ۶٫۸درصد بود .بر اساس گزارش بانک جهانی،
نادیده گرفت .اگر برجام ب هطور کلی ازهم بپاشد و ایران توسعه برنامه سال2021داشت هباشد.پی شبینیم یشودتجارتایرانرشد7.4درصدی کرونا اقتصادهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا را به طور متوسط 5
هست های خود را ب هطور گسترده در پیش بگیرد ،آ نگاه ممکن است با را در این سال تجربه کند ،فیچ پی شبینی خود از رشد اقتصادی ایران در درصد کوچ کتر کرد و ایران اولین کشور منطقه بود که با موج هم هگیری
انتقاد شدید چین مواجه شود و شرک تهای چینی از خرید نفت ایران سا لهای 2021و 2022را اصلاح کرده و در حال یکه پی شتر ب هترتیب رشد مواجه شد .در نتیجه شیوع کرونا بسیاری از کس ب‌وکارها تعطیل یا با
اجتناب کنند و مشکل کمبود ارز در ایران تشدید شود .احتمال تشدید اقتصادی2.9درصدیو7درصدیرابرایایندوسالپی شبینیکرد‌هبود، ظرفیت بسیار کمی به فعالیت مشغول شدند و کاهش شدید قیمت
تن شها بین ایران و آمریکا اگرچه بعید ب هنظر م یرسد ،اما نم یتوان آن را اکنون پی شبینی م یکند اقتصاد ایران در سال 2021به میزان 4.3درصد نفت در بازارهای جهانی نیز فشار زیادی به درآمدهای ارزی کشورهای
ب هطورکلیمنتفیدانست،چنیناتفاقیدربدترینحالتم یتواندتأثیر و در سال 2022نیز 8.2درصد رشد کند ،البته این اصلاح را بر پایه منطقه زد .این بانک پی شبینی کرده که روند رشد مثبت اقتصادی
منفی شدیدی بر اعتماد به ریال ایران و ب هطور کلی اقتصاد این کشور فرض پیروزی جو بایدن در انتخابات ریاس تجمهوری آمریکا و برداشته- ایران با احیای تقاضای مصرفی خانوارها و رشد بخش گردشگری از
داشت هباشد و منجر به کاهش بی شازپیش واردات شود .حتی با وجود شدن تدریجی تحری مهای ایران مطرح کرد‌هاست .بر این اساس احتمالا ً سر گرفت هشود .این نهاد همچنین بر ضرورت سرمای هگذاری بیشتر در
رفع نهایی تحری مها ،عدم بهر‌هبرداری کامل ایران از ثروت قاب لتوجه نفت صادرات نفت ایران رشد خواهد کرد و فشارها بر ریال ایران کاهش
و گاز خود و وجود یک فضای عملیاتی چال شبرانگیز م یتواند منجر به خواهد یافت ،رشد تورم محدود م یشود و نهایتا ًشاهد احیای تدریجی زیرساخ تها برای دستیابی به رشد بلندمدت تاکید کرده است.
روند مصرف و سرمای هگذاری در ایران خواهیم بود .فیچ پی شبینی کرده صندوق بی نالمللی پول International Monetary Fund-IMFدر
توسعه کند و آهسته تجارت ایران در دهه آتی شود. ست که صادرات ایران پس از افت 12.7درصدی در سال 2020با رشد گزارش «چش مانداز اقتصادی جهان» خود اعلام کرده که رکود اقتصاد
اقتصاد و تجارت ایران در بلندمدت یعنی تا سال 2029وضعیتی 8.1درصدی در سال 2021مواجه شود .واردات ایران نیز در سال 2021 جهانی در سال ۲۰۲۰به ۳٫۵درصد‌رسیده که ۰٫۹درصد بیش از برآورد
روب هرشد دارد ،اما این رشد محدود خواهد بود .علت محدود بودن رشد، رشد خواهد کرد ،اما رشد واردات کمتر از رشد صادرات در این سال پیشین این نهاد مالی بی نالمللی است .با ای نحال صندوق پی شبینی
ناتوانی کشور در بهر‌هبرداری کامل از ظرفیت بخش نفت و گاز خود خواهد بود .فیچ تصدیق م یکند عواملی جدی وجود دارد که م یتوانند کرده که با ادامه اجرای واکسیناسیون کووید ،۱۹-رشد اقتصاد جهان
است .همچنین مخاطرات جدی برای ثبات این کشور در بلندمدت وجود باعث شوند پی شبین یهای آن از اقتصاد و تجارت ایران اشتباه در بیایند. در سال ۲۰۲۱با ۰٫۳درصد افزایش نسبت به برآورد قبلی این نهاد به
دارد ،حتی اگر تحری مها علیه این کشور نهایتا ًبرداشته شود .فیچ ،رشد احتمال زیادی وجود دارد که دولت بایدن و ایران نتوانند بر سر بازگشت ۵.۵درصد و در سال ۲۰۲۲نیز به ۴.۲درصد برسد .بر اساس پی شبینی
متوسطسالانه7.3درصدیبرایتجارتایرانطیسا لهای 2021تا2029 به تعهدات هست های به توافق برسند ،ب هویژه ای نکه نفوذ گروههای غرب این صندوق ،رشد اقتصادی جهان در سال ۲۰۲۱به رقم 2.5درصد
ستیز در دستگاه سیاستگذاری ایران رو به افزایش است ،بنابراین شاید خواهد رسید و روند رشد اقتصادی جهان پس از احیا در سال ۲۰۲۱
پی شبینیکرد‌هاست.
