Page 16 - راهبردهای نوین بانکداری شماره سه

‫ماهنامه اختصاصی حوزه اقتصادی ‪ -‬شماره دوم‬ ‫‪16‬‬

‫استاد اقتصاد دانشگاه امام حسین(ع) در گفت‌وگو با راهبردهای نوین بانکداری‪:‬‬

‫ناکارآمدی اقدامات اقتصادی دولت با ناهماهنگی‬
‫سازمان برنامه‪-‬بودجه و بانک مرکزی‬

‫دکتر «ساسان شاه ویسی» دارای دکترای اقتصاد مدیریت از دانشگاه جورج‬ ‫گف ‌توگو از‪ :‬آلا مف ّرج‬
‫واشینگتن‪ ،‬استاد اقتصاد دانشگاه جامع امام حسین (ع) و مدیر موسسه فرهنگی اندیشه‬
‫و تدبیر انقلاب اسلامی‪ ،‬و رئیس مرکز مطالعات راهبردی دانشگاه تهران‪ ،‬در این گفت‌‌وگو‬ ‫■ با توجه به تصویب مجلس و ملزم کردن بانک مرکزی‬
‫دیدگا‌ههای خود را در مورد چالش‌های نظام بانکی‪ ،‬سیاست‌های بانک مرکزی‪ ،‬و بودجه سال‬ ‫بـر پرداخـت مالیـات؛ ایـن مصوبـه چـه پیامدهایـی م ‌‌یتوانـد‬

‫‪ 98‬مطرح کرده است که از نظر خوانندگان م ‌یگذرد‪.‬‬ ‫داشـته باشـد؟ مزایـا و معایـب این مصوبه چیسـت؟‬
‫■ بـا توجـه بـه تحلیـل شـرایط بانـک مرکـزی و‬
‫ماب ‌‌هالتفـاوت اش را پرداخ ‌‌تکننـد‪ .‬مـا مخالف ‌‌تهـای صریـح‬ ‫ماب ‌‌هالتفـاوت نـرخ ارز در ترازنامـه بانـک مرکـزی مشـاهده‬ ‫ضرور ‌‌تهـای تاریخـی اقتصـاد ایـران بایـد بـه ایـن مسـاله‬
‫و قاطـع رئیـس کل بانـک مرکـزی را نسـبت بـه بعضـی از‬ ‫کردیـم امـا یـک تغییراتـی کـه در مجلـس با عنوان شـفافیت‬ ‫توج ‌‌هکنیـم‪ ،‬مشـخصا ًدول ‌‌تهـا از بانـک مرکـزی انتظـار یـک‬
‫گـردش وجـوه‪ ،‬واردات غیـر قابـل قبولـی کـه ب ‌‌هزعـم ایشـان‬ ‫درآمدهـا‪ ،‬تغییراتـی کـه دولـت در سیاسـ ‌‌تهای اقتصـادی و‬ ‫قلـک ب ‌‌یجیـره و مواجـب دارند که صر ‌‌فنظر از نوشت ‌‌هشـدن‬
‫اسـتعدادپذیری درآمدهـای ملـی و نقدینگـی را بـه خـود‬ ‫دفـاع از آن بـه عنـوان ت ‌‌کنرخـ ‌‌ی کـردن نـرخ ارز و بعـد هم به‬ ‫و اسـتقلال بانـک مرکـزی و رابطـه غیرمنفعلـی کـه سـعی‬
‫جلـب کـرده و از همـه مه ‌‌متـر م ‌‌یتوانـد باعـث افزایـش نـرخ‬ ‫تعبیـر مـا یـک از دسـ ‌ت‌رفتگی بزرگی نسـبت بـه منابع ملی‬ ‫م ‌‌یکننـد بیـن بانـک مرکـزی و قـوای اجراییـه‪ ،‬وزرا‪ ،‬سـازمان‬
‫تـورم شـود و در تعییـن یـک نقـش کارآمـد توسـط بانـک‬ ‫کـه از ارزهـای در اختیـار کشـور بـود در ما‌‌ههـای پایانـی سـال‬ ‫برنامـه و بودجـه ب ‌‌هوجـود بیاورنـد‪ ،‬عمومـا ً ایـن رویـه وجـود‬
‫گذشـته و ابتـدای امسـال ب ‌‌هوجودآمـد کـه امـروز ما متهمین‬ ‫‌‌دارد کـه دول ‌‌تهـا سـعی م ‌‌یکننـد از بانـک مرکـزی ب ‌‌هعنـوان‬
‫مرکـزی اختلاف بـه وجـود بیـاورد را شـاهدیم‪.‬‬ ‫یـک مِلـک و ب ‌‌هعنـوان یـک ذخیره و یـا ب ‌‌هعنوان بانک دولت‬
‫اختلافـات مختلفـی بیـن بانـک مرکـزی و سـازمان برنامـه‬ ‫■ دول ‌ت‌ها سعی م ‌‌یکنند از‬ ‫اسـتفاد‌‌هکرده و حتـی در برخـی از جاهـا بـه عنـوان کارگـزار‬
‫و بودجه و شـخص آقای نوبخت که به خاطر پاسـ ‌‌خدادن به‬ ‫بانک مرکزی ب ‌‌هعنوان یک مِلک و‬
‫کسـری بودجـه کـه بـه شـکل مزمـن بودجه ملی در سـال ‪97‬‬ ‫ب ‌‌هعنوان یک ذخیره و یا ب ‌‌هعنوان‬ ‫منابـع غیـر نقـد شـونده دول ‌‌تهـا نقـش آفرینـی کنـد‪.‬‬
‫بـا آن مواجهـه اسـت‪ ،‬وجـود دارد‪ .‬از طرفـی ایـن آمـد و رفـت‬ ‫بانک دولت استفاد‌ه‌کرده و حتی‬ ‫مه ‌م‌تریـن چالشـی کـه در حا ‌‌لحاضـر بـه نظرم م ‌ی‌رسـد‪،‬‬
‫دلارهـا و تغییـرات قیمـت و اینکـه براسـاس گـزارش بانـک‬ ‫در برخی از جاها به عنوان کارگزار‬ ‫ای ‌‌ناسـت کـه اختلافاتـی بیـن بانک مرکزی و سـازمان برنامه‬
‫مرکـزی مثلا ً‪ 31‬میلیـارد دلار ارز توزیـع شـده‪ ،‬چیـزی حـدود‬ ‫منابع غیر نقد شونده دول ‌‌تها‬ ‫و بودجـه‪ ،‬وجـود داشـته و در دول ‌‌تهـای مختلـف و هـم در‬
‫‪ 14‬میلیـارد دلار بابـت کالای اساسـی اسـتفاده شـده‪ ،‬مابـه‬ ‫دور‌‌ههـای مختلـف مشـاهده نمود‌‌هایـم‪ .‬ب ‌‌هنظـر م ‌‌یرسـد‬
‫التفاوت آن کجاسـت؟ حتما ً‪ 14‬میلیارد دلاری اسـت که در‬ ‫نقش آفرینی کند‪.‬‬ ‫ایـن در نـوع خـود از جملـه شـرایطی اسـت کـه بـا توجـه‬
‫سـامانه نیمایـی فروختـه اسـت‪ .‬مثلا ًقیمـت بودجـه ‪ ، 97‬بـا‬ ‫بـه تغییراتـی کـه بـه درخواسـت دولـت و یـا مجلـس انجـام‬
‫ارز ‪ 3500‬تومـان بـوده‪ ،‬بعـد مثلا ً‪ 8500‬تومـان فروخته شـده‬ ‫آنهـا را در دادگا‌‌ههـا مشـاهده م ‌‌یکنیـم کـه در یـک سـفره‬ ‫م ‌‌یشـود کـه سـعی م ‌ی‌کننـد درآم ‌‌دهـای حاشـی ‌‌های یـا سـایر‬
‫اسـت‪ ،‬ایـن ‪ 14‬میلیـارد دلار بـا یـک تفـاوت ‪ 5‬هـزار تومانـی‬ ‫بـدون مراقـب نشسـتند و هـر جـور دلشـان خواسـت از آن‬ ‫درآمدهایـی کـه در اختلافـات اقتصـادی ب ‌‌هوجـود م ‌‌یآیـد را‬
‫در نـرخ ارز حـدود ‪ 70‬الـی ‪ 80‬میلیـارد دلاری بـرای بانـک‬ ‫شفا ‌فسـازی نماینـد‪ ،‬و آن را مـورد کنتـرل و نظـارت قـرار‬
‫مرکـزی ب ‌‌هوجـود آورد‪ .‬چـرا ایـن پـول را بـه دولـت نم ‌‌یدهـد‪.‬‬ ‫سـوء اسـتفاده کردنـد‪.‬‬ ‫داده‪ ،‬و در مصـارف عمومـی مـورد اسـتفاده قرا‌‌ردهنـد‪.‬‬
‫ب ‌‌هنظـر م ‌‌یرسـد کـه عـدم شـفافیت نظـام مالـی و پولـی‪ ،‬عدم‬ ‫دولـت فکـر م ‌‌یکنـد کـه بانـک مرکـزی توانسـته از ایـن‬ ‫شـاید ایـن هـم از آن جملـه شـرایطی باشـد که دولـت انتظار‬
‫سیاسـ ‌‌تگذاری مناسـب و حتـی تدویـن قوانینـی کـه در‬ ‫گـردش وجـوه بـرای خـود منافعـی را ب ‌‌هدسـت بیـاورد و در‬ ‫داشـت کـه بانـک مرکـزی بـا توجـه بـه فرص ‌‌تهایـی کـه پیـدا‬
‫ابتـدای سـال مـا یـک سـری از سیاسـ ‌‌تها را بـه شـکل بـاز‬ ‫عیـن حـال شـاید امـروز یـک همچنیـن درآمـدی نباشـد‪ ،‬امـا‬ ‫کـرده‪ ،‬درآمدهایـی کـه از ماب ‌ه‌التفاو ‌‌تهـای ارز پیـدا کرده‪ ،‬در‬
‫اعلام م ‌ی‌کنیـم و فکـر م ‌‌یکنیـم یک سـرازیری یا یک بزرگراه‬ ‫بالاخـره بسـیاری از آ ‌‌نهایـی کـه ارز گرفتنـد موظف هسـتند‬ ‫اختیـار قـرار دهـد کـه ایـن هـم مربـوط بـه ایـن دوره نیسـت‪.‬‬
‫اقتصـادی اسـت‪ ،‬بعـد کـه دچـار آشـوب م ‌یشـویم یکی پس‬ ‫مـا در سـال گذشـته هـم یـک چنیـن درآمـدی را ب ‌‌هعنـوان‬