Page 9 - راهبردهای نوین بانکداری شماره چهار

‫‪9‬‬
‫ماهنامه اختصاصی حوزه اقتصادی ‪ -‬شماره چهارم‬

‫درآمدهـای غیرمشـاع دارنـد یـا فعالی ‌تهـای غیرمشـاع‬ ‫بــه گفتــه ایــن کارشــناس‪ ،‬زمانــی کــه نظــام بانکــی‬ ‫ســـرمای ‌هگذاری و تولیـــد م ‌یدانـــد و اظهـــار مـــ ‌یدارد‪ :‬بـــرای‬
‫آ ‌نهـا بالاتـر از فعالی ‌تهـای بانکـی اسـت‪ ،‬زیـرا درآمـد‬ ‫خــود را بــا ســایر کشــورها مقایســه م ‌یکنیــم‪ ،‬متوجــه‬ ‫افـرادی کـه پـول مـازاد دارنـد و م ‌یخواهنـد بـه شـکلی از آن‬
‫بی ‌شتـــری هـــم بـــرای آ ‌نهـــا دارد و در عیـــن حـــال در‬ ‫م ‌یشــویم کــه به‪-‬خصــوص در کشــورهای توســع ‌هیافته‬ ‫بـرای کسـب درآمـد بیشـتر اسـتفاده کننـد‪ ،‬بهتریـن جایـی‬
‫بخـــش ســـاختمان‪ ،‬ساخ ‌ت‌وســـاز‪ ،‬امـــاک تجـــاری و‬ ‫عـــاوه بـــر اینکـــه نظـــام بانکـــی بســـتر ایمـــن و قابـــل‬ ‫کــه م ‌یتواننــد بــه آن اعتمــاد کننــد و منابــع مــازاد خــود را‬
‫اداری وارد شـد‌هاند‪ .‬در واقـع وجـوه بان ‌کهـا در بخـش‬ ‫اتکایــی را بــرای تســهیل مبــادلات فراهــم م ‌یکنــد‪ ،‬در‬ ‫بـه آن بسـپارند‪ ،‬بان ‌کهـا هسـتند‪ .‬بان ‌کهـا هـم ایـن منابـع‬
‫ساخت‌و‌ســاز‪ ،‬بلوکــه شد‌هاســت و بنابرایــن تــوان مالــی‬ ‫حــوزه واســط ‌هگری‪ ،‬تجهیــز و تخصیــص منابــع و مهــار‬ ‫را بــه ســمت ســرمای ‌هگذار ‌یهای مولـّـد‪ ،‬هدایــت م ‌یکننــد‪.‬‬
‫آ ‌نهـا بـرای تامیـن نیازهـای اقتصـاد و بخ ‌شهـای مول ّـد‬ ‫تــورم هــم بهتــر از مــا عمــل کرد‌هانــد‪ .‬در نهایــت هــم‬ ‫البتـه ممکـن اسـت نظـام بانکـی در ایفـای ایـن نقـش کـم و‬
‫ایــن بخــش تولیــد اســت کــه از ایــن موضــوع منتفــع‬ ‫کاسـت ‌یهایی داشـته باشـد و بان ‌کهـا در حـد انتظـار ظاهـر‬
‫اقتصــاد‪ ،‬پاییــن اســت‪.‬‬ ‫م ‌یشــود‪ .‬زیــرا هزین ‌ههــای تــورم عمدتــا ًمتوجــه تولیــد‬ ‫نشـده باشـند کـه ایـن خـود جـای بحـث و تحلیـل مف ّصـل‬
‫آ ‌نطـــور کـــه ایـــن کارشـــناس م ‌یگویـــد تمـــام ایـــن‬ ‫اســت؛ بــه عبارتــی تــورم در بلندمــدت بیشــتر از همــه‬ ‫دارد کـه چـه چیـزی موجـب شـده بان ‌کهـا نتواننـد نقـش‬
‫مســـایل موجـــب م ‌یشـــود کـــه در رونـــق تولیـــد‬
‫نم ‌یتوانیـــم آ ‌نطـــور کـــه بایـــد بـــه سیســـتم بانکـــی و‬ ‫بــه تولیــد ضربــه می‌زنــد‪.‬‬ ‫واسـطه‪-‬گری را بـه خوبـی انجـام دهنـد‪.‬‬
‫منابعــی کــه گــران تهیــه م ‌یکنــد‪ ،‬اتــکا کنیــم‪ .‬بنابرایــن‬ ‫آ ‌نطــور کــه ایــن کارشــناس عنــوان م ‌یکنــد بان ‌کهــا‬
‫دولــت بایــد بان ‌کهــای دولتــی و تخصصــی را تقویــت‬ ‫بانک‌ها‪ ،‬بنگا ‌هداری‬ ‫در نقـش اول خـود کـه فراهـ ‌مآوردن بسـتر ایمـن و قابـل‬
‫کنـد و وجوهـی را در اختیـار آ ‌نهـا بگـذارد؛ وجوهـی کـه‬ ‫گسترده می کنند‬ ‫اتـــکا بـــرای تســـویه مبـــادلات در حـــوزه نظـــام پرداخـــت‬
‫بان ‌کهـا بـه صـورت تکلیفـی وام بدهنـد تـا بتواننـد بـه‬ ‫در رابطـه بـا ایـن موضـوع دکتـر «آلبرت بغزیان»‪ ،‬اسـتاد‬ ‫اسـت‪ ،‬خـوش درخشـید‌هاند و خدمـات قابـل قبولـی را بـه‬
‫اقتصـاد دانشـگاه تهـران و کارشـناس و تحلی ‌لگـر مسـایل‬ ‫جامعـه و اقتصـاد ارائـه م ‌یکننـد‪ .‬امـا آنجایـی کـه نیـاز بـه‬
‫تولیـــد رونـــق ببخشـــند‪.‬‬ ‫اقتصــادی و بانکــی هــم بــه خبرنــگار «راهبردهــای نویــن‬ ‫تقویـت دارد و بایـد روی آن کار شـود‪ ،‬نقـش دوم بان ‌کهـا‬
‫بــه گفتــه بغزیــان یــک مســاله دیگــر ای ‌ناســت کــه‬ ‫بانکـداری» مـی گویـد‪ :‬مسـل ّم اسـت کـه در حـال حاضـر‬ ‫اســت کــه بــه نوعــی بان ‌کهــا بــرای پ ‌ساندازکننــدگان‬
‫معلــوم نیســت آن بخــش از تســهیلاتی کــه بان ‌کهــا‬ ‫بان ‌کهــا مطالبــات معــوق دارنــد‪ .‬ایــن در حال ‌یاســت کــه‬ ‫مدیریـــت پورتفولیـــو انجـــام م ‌یدهنـــد‪ .‬یعنـــی منابـــع‬
‫بـه بخـش تولیـد پرداخـت کرد‌هانـد‪ ،‬آیـا در ایـن بخـش‬ ‫پ ‌ساندازکننـــدگان را در جاهـــا و فعالی ‌تهایـــی کـــه‬
‫بــه‌کار گرفت ‌هشــده یــا ای ‌نکــه وا ‌مگیرنــدگان مــواد اولیــه‬ ‫■ در رونق تولید نمی‌توانیم آن‌طور‬ ‫بازدهـــی قابـــل ملاحظـــ ‌های بـــرای پ ‌ساندازکننـــدگان‬
‫خرید‌هانــد ولــی تولیــدی انجــام نم ‌یدهنــد یــا بخشــی‬ ‫داشت ‌هباشـد‪ ،‬سـرمای ‌هگذاری م ‌یکننـد کـه در ایـن حـوزه‬
‫از آن را تبدیـل بـه مـواد اولیـه کـرده و بقیـه آن را صـرف‬ ‫که باید به سیستم بانکی و منابعی‬
‫کارهــای غیرتولیــدی م ‌یکننــد‪ .‬بنابرایــن در ایــن بخــش‬ ‫ممکـــن اســـت ضع ‌فهایـــی وجـــود داشت ‌هباشـــد‪.‬‬
‫که گران تهیه می‌کند‪ ،‬اتکا کنیم‪.‬‬ ‫نـدری بـا بیـان ای ‌نکـه بان ‌کهـا از طریـق خلـق اعتبـار‬
‫هــم بان ‌کهــا کمکــی بــه بخــش تولیــد نکرد‌هانــد‪.‬‬ ‫یــا فراهــم‌آوردن پــول در اقتصــاد‪ ،‬معامــات را تســهیل‬
‫بنابراین دولت باید بانک‌های دولتی‬ ‫م ‌یکننـــد‪ ،‬م ‌یگویـــد‪ :‬امـــا مســـاله ای ‌ناســـت کـــه ایـــن‬
‫وام گرفتن برای تولیدکنندگان واقعی‪ ،‬به‬ ‫خلــق پــول و اعتبــار در نظــام بانکــی بیــش از حــد لازم‬
‫صرفه نیست‬ ‫و تخصصی را تقویت کند و وجوهی‬ ‫انجـام م ‌یشـود و همیـن موضـوع موجـب شـده کـه مـا‬
‫بـا پدیــد‌های بـه نـام تــورم مزمـن در پنـج دهـه گذشـته‬
‫وی در پاســخ بــه ایــن ســوال کــه عــدم ایفــای نقــش‬ ‫را در اختیار آن‌ها بگذارد؛ وجوهی‬ ‫مواجــه باشــیم‪ .‬ایـــن حاکــی از وجــود ضع ‌فهایــی در‬
‫واقعـی بان ‌کهـا‪ ،‬چـه تاثیـری بـر رونـق تولیـد م ‌یگـذارد‪،‬‬ ‫نظـــام پولـــی و بانکـــی ماســـت کـــه آن هـــم برم ‌یگـــردد‬
‫عنـوان می‪-‬کنـد‪ :‬در حـال حاضـر مشـکل بخـش تولیـد‪،‬‬ ‫که بانک‌ها به صورت تکلیفی وام‬ ‫بــه اینکـــه مـــا قــادر نبودیــم نهادهـــای پولـــی و بانکـــی‬
‫تامیــن ســرمایه در گــردش‪ ،‬گــران بــودن ســرمایه مــورد‬ ‫قدرتمنــدی را در اقتصــاد ایجــاد کنیــم تــا بــه اقتصــاد‬
‫نیــاز و ناتوانــی بانک‪-‬هــای تخصصــی در رفــع نیازهــای‬ ‫بدهند تا بتوانند به تولید رونق‬ ‫ارائـــه ســـرویس و خدمت‌رســـانی کننـــد‪ ،‬بـــدون اینکـــه‬
‫ایـــن بخـــش اســـت‪ .‬یکـــی دیگـــر از مشـــکلات بخـــش‬ ‫آثــار منفــی داشــته باشــد‪ .‬البتــه ایــن ضعــف مربــوط‬
‫تولیــد‪ ،‬گــران شــدن هزینــه تولیــد مــواد اولیــه اســت و‬ ‫ببخشند‪.‬‬ ‫بـه پنـج دهـه گذشـته اسـت و ربطـی بـه دولـت خاصـی‬
‫بنابرایــن ایــن بخــش نیازمنــد آ ‌ناســت کــه هــم قیمــت‬
‫تما ‌مشــده کاهــش پیــدا کنــد و هــم تــوان خریــد مــردم‬ ‫تاکنـون بانکـی ادعـا نکـرده کـه ظـرف مـدت تعیی ‌نشـده‬ ‫پیـــدا نم ‌یکنـــد‪.‬‬
‫از سـوی بانـک مرکـزی‪ ،‬موفـق بـه وصـول مطالبـات معـوق‬
‫بــالا بــرود کــه در هــر دو قســمت ضعیــف هســتیم‪.‬‬ ‫خـــود شد‌هاســـت‪ .‬بنابرایـــن کمـــاکان مســـاله مطالبـــات‬ ‫تاثیر ضعف واسطه‌گری‬
‫بــه گفتــه بغزیــان بان ‌کهــا کمــاکان هزینــه بالایــی‬ ‫معـوق بانکـی کـه بـه تدریـج در حـال تبدیـل بـه لاوصـول‬ ‫بانک‌ها بر تولید‬
‫بابـــت جـــذب ســـپرد‌هها‪ ،‬پرداخـــت م ‌یکننـــد و در‬
‫عیــن حــال هزینــه بالایــی را بــرای پرداخــت تســهیلات‬ ‫اســت‪ ،‬حــل نشد‌هاســت‪.‬‬ ‫امـا حـالا ایـن سـوال مطر ‌حاسـت کـه ایـن ضع ‌فهـای‬
‫دریافـــت م ‌یکننـــد و بنابرایـــن گرفتـــن ایـــن تســـهیلات‬ ‫بـه گفتـه بغزیـان‪ ،‬مسـاله دیگـر ای ‌ناسـت کـه منابـع‬ ‫نظـــام بانکـــی‪ ،‬چـــه تاثیـــرات منفـــی بـــر رونـــق تولیـــد‬
‫بـــرای تولی ‌دکننـــده‪ ،‬صـــرف نم ‌یکنـــد و مســـل ّما کســـی‬ ‫بان ‌کهـا فـرّار اسـت؛ یعنـی سـپرد‌ههای بزرگـی دارنـد امـا‬ ‫م ‌یگــذارد؟ نــدری در پاســخ بــه ایــن ســوال م ‌یگویــد‪:‬‬
‫هـــم کـــه بـــا ایـــن نـــرخ ســـود‪ ،‬وام م ‌یگیـــرد آن را بـــه‬ ‫تعــداد ســپرد‌هگذارهای دارای ایــن ســپرد‌هها کــم اســت‪.‬‬ ‫مه ‌متریـــن اثـــر منفـــی تـــورم و ضعـــف در واســـط ‌هگری‬
‫ســمت تولیـد نم ‌یبــرد و در بخـش غیـر تولیـدی بــ ‌هکار‬ ‫ولـــی ب ‌هه ‌رحـــال بایـــد ســـود ایـــن ســـپرد‌هها را پرداخـــت‬ ‫بان ‌کهــا در تولیــد خــودش را نشــان م ‌یدهــد‪ .‬بــه ایــن‬
‫کننـد‪ .‬همچنیـن بان ‌کهـا یـک سـری سـپرد‌ههای ریـز بـا‬ ‫معنــا کــه طبیعتــا ًاگــر تــورم مهــار م ‌یشــد‪ ،‬قیم ‌تهــا‬
‫می‌گیـــرد‪.‬‬ ‫درصـد بـالای سـپرد‌هگذارها را دارنـد‪ .‬بنابرایـن هـر گونـه‬ ‫تثبیـــت م ‌یشـــد و بان ‌کهـــا م ‌یتوانســـتند نقـــش‬
‫ایـن کارشـناس معتقـد اسـت کـه حـل ایـن مسـائل‬ ‫تحولـی در بـازار ارز‪ ،‬مسـکن و طـا موجـب م ‌یشـود کـه‬ ‫واسـط ‌هگری خـود را بـه نحـو بهتـری انجـام دهنـد و هـم‬
‫نیازمنـــد نظـــارت بانـــک مرکـــزی بـــر عملکـــرد بان ‌کهـــا‬ ‫ایــن ســپرد‌هها مهاجــرت کننــد‪ .‬پــس بــرای جلوگیــری از‬ ‫اکنـون شـاهد بالندگـی بیشـتری در حـوزه تولیـد بودیـم‪.‬‬
‫اســت تــا بحــث بنــگاه‌داری آنهــا بــه یــک حــد بهینــه‬ ‫ایـن موضـوع‪ ،‬بان ‌کهـا مجبـور هسـتند کـه بـا نـرخ سـود‬ ‫در واقـــع م ‌یشـــد نظـــام پولـــی و بانکـــی را بـــه گونـــه‌ای‬
‫بــرای نگهــداری وجــوه بــه صــورت امــاک و ســاختمان‬ ‫بــالا ایــن ســپرد‌هها را نگ ‌هدارنــد و در عیــن حــال بــا نــرخ‬ ‫ســاما ‌ندهی و مدیریــت کــرد کــه تاثیــر مثب ‌تتــری بــر‬
‫برســد‪ .‬از طرفــی هــم بایــد نظــارت بــر نحــوه مصــرف‬
‫منابــع بان ‌کهــا و ای ‌نکــه ایــن منابــع بــه ســمت کــدام‬ ‫سـود بـالا وام هـم بدهنـد‪.‬‬ ‫تولیــد داشــته باشــد‪.‬‬
‫وی بــا اشــاره بــه بحــث بنــگاه‌داری بان ‌کهــا اظهــار‬
‫بخ ‌شهــا بــرده شــده‪ ،‬انجــام بگیــرد‪.‬‬ ‫مـ ‌یدارد‪ :‬بان ‌کهـا منابـع خـود را بـه ایـن سـمت برد‌هانـد‬
‫کـــه مبـــادرت بـــه خریـــد و فـــروش ســـهام م ‌یکننـــد یـــا‬
‫صراف ‌یهــای‪ ،‬آنهــا ارز و طــا معاملــه م ‌یکننــد‪ .‬یعنــی‬