به گزارش راهبرد بانک، بانک مرکزی روز گذشته، دهم بهمن ماه نرخ سود سپرده‌ها و سود تسهیلات را افزایش داد و برهمین اساس، نرخ سود تسهیلات بانکی ۲۳ درصد و نرخ سود سپرده‌های بانکی سه ساله ۲۲.۵ درصد شد. پیش از این و طبق آخرین مصوبه شورای پول و اعتبار نرخ سود سپرده‌های بانکی ۱۸ درصد بود که البته با توافق ضمنی بانک مرکزی و بانک‌ها در ماه‌های اخیر این نرخ به ۲۰ درصد رسیده بود.
سقف نرخ سود علی‌الحساب سالانه سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار به شرح ذیل است:
سپرده کوتاه‌مدت عادی: ۵ درصد
کوتاه‌مدت ویژه سه ماهه: ۱۲ درصد
کوتاه‌مدت ویژه ۶ ماهه: ۱۷ درصد
بلندمدت با سررسید یک سال: ۵.۲۰ درصد
بلندمدت با سررسید دو سال: ۵.۲۱ درصد
بلندمدت با سررسید سه سال: ۵.۲۲ درصد
سپهدار رهنما، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با ایکنا، درباره افزایش سود تسهیلات بانکی گفت: هدف بانک مرکزی از افزایش نرخ سود تسهیلات این است که منابع سرگردان را جذب بانک‌ها کند تا این منابع وارد خرید طلا، ارز، سکه و دیگر فعالیت‌های غیرمولد اقتصادی نشود.
وی با بیان اینکه اقدام اخیر بانک مرکزی خیلی اثربخش و نتایج مثبتی در پی نخواهد داشت، افزود: این اقدام منجر به تحمیل بیشتر هزینه تأمین منابع بر بانک‌ها خواهد شد و از سوی دیگر در پرداخت تسهیلات به مردم و کسانی که مصرف‌کننده هستند فشار بیشتری وارد می‌شود، یعنی برای جبران هزینه تأمین منابع بانکی این مردم هستند که باید هزینه آن را بپردازند.
رابطه معکوس سود تسهیلات و سود سپرده‌ها
کارشناس اقتصادی به رابطه معکوس سود تسهیلات و سود سپرده‌ها اشاره کرد و در این رابطه گفت: در کشورهای توسعه‌یافته بانک‌ها در قبال نگهداری پول مردم، کارمزد دریافت می‌کنند و این کارمزد را در قالب وام با بهره اندک به تولیدکننده می‌پردازند ولی در نظام بانکی ایران سود تسهیلات را افزایش می‌دهند برای اینکه بانک‌ها بتوانند تعهداتشان را در برابر سپرده‌گذاران انجام دهند.
رهنما در این رابطه ادامه داد: وقتی شرایط به این شکل پیش می‌رود قطعاً آن کسی که پول بیشتری دارد سود بیشتری از بانک دریافت می‌کند و کسی هم که برای کمک به تولید نیازمند تسهیلات بانکی است باید آنقدر به بانک سود پرداخت کنند و در نهایت از انجام فعالیت تولیدی منصرف می‌شود.
وی افزود: افزایش سود تسهیلات و سود سپرده‌های بانکی به زیان مردم است و دولت باید برای مهار تورم و فرار نقدینگی از بانک فکر اساسی می‌کرد و متأسفانه راهکار مناسبی را انتخاب نکرده است.
کارشناس اقتصادی یادآور شد: بارها تجربه شده دولت برای تأمین کسری بودجه به چاپ پول بدون پشتوانه روی آورده و همچنین بانک‌ها هم با سوءاستفاده از شرایط موجود به خلق پول بدون پشتوانه دامن زده‌اند و لذا افزایش سود تسهیلات و سود سپرده‌ها می‌تواند خلق پول بدون پشتوانه را تشدید سازد، البته بانک‌ها چاره‌ای ندارند، چون باید تعهداتشان در برابر مردم را انجام دهند.
وام قرض‌الحسنه به تاریخ پیوست
رهنما معتقد است پرداخت وام‌های قرض‌الحسنه با تصمیم اخیر تا حدودی به تاریخ پیوست و در این رابطه تأکید کرد: در این شرایط دیگر نباید انتظار داشت بانک‌ها وام قرض‌الحسنه کنند، زیرا وقتی سود سپرده‌ها و تسهیلات افزایش یافته بانک‌ها چطور می‌توانند وام قرض‌الحسنه با سود چهار درصد تخصیص دهند.
وی گفت: متأسفانه هنوز هم تکالیف اضافه بر بانک‌ها وجود دارد و همین مسئله به زیان نظام بانکی است. باید پذیرفت خیلی از بانک‌های کشور به‌ویژه بانک‌های دولتی زیان‌ده هستند و اینگونه تصمیمات فقط سنگین شدن تکالیف بانک‌ها را به دنبال دارد.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه بانک‌ها اصلاً علاقه‌ای به افزایش سود تسهیلات ندارند، عنوان کرد: برخی فکر می‌کنند بانک‌ها از افزایش سود تسهیلات خرسند هستند، در صورتی‌که این چنین نیست! درواقع بانک‌ها به عنوان بازیگر اصلی اقتصاد نمی‌خواهند تسهیلاتی با سود ۲۳ درصد پرداخت کنند و سپس به تولیدکننده فشار وارد شود، ولی متأسفانه دولت در رابطه با بانک‌ها دستوری عمل کرده و حرف، حرف اوست و بانک‌ها اجازه ندارند برخلاف تصمیم دولت عمل کنند.
پای دستور در میان است
رهنما ادامه داد: وقتی پای دستور در میان است بانک‌ها مجبور می‌شوند برای برآورده کردن تکالیف، سود تسهیلات را افزایش دهند. برخی فکر می‌کنند نظام بانکی از افزایش سود تسهیلات نفع می‌برد، درصورتی‌که هزینه‌های نیروی انسانی را به طور کامل تأمین نمی‌کند.
وی پیشنهاد کرد: به باور من همانطور که دولت جراحی اقتصادی انجام داد باید یک جراحی مختص نظام بانکی انجام دهد. متأسفانه ساختار نظام بانکی معیوب است و باید دولت آن را اصلاح کند. بهتر است در راستای اصلاح نظام بانکی از تجربه کشورهای موفق که با سود دو درصد تسهیلات پرداخت می‌کنند استفاده شود نه اینکه ثروتمندان را ثروتمندتر و جیب نیازمندان را بیشتر خالی کرد.
این کارشناس اقتصادی با رد این ادعا که در مقایسه با تورم، وام در ایران ارزان است، گفت: من هم قبول دارم که درصد سود تسهیلات در مقایسه با تورم کمتر است ولی اینکه گفته می‌شود وام ارزان است اصلاً ادعای صحیحی نیست، زیرا وام با سود ۲۳ درصد را قشر کارگر و کارمند نمی‌توانند به راحتی دریافت و بازپرداخت کنند بلکه افراد ثروتمند به نفعشان است از بانک‌ها تسهیلات بگیرند، پس وام در ایران برای افراد ثروتمند ارزان است نه برای قشر کارگر و کارمند!
به گفته رهنما، نرخ تورم باید آنقدر کاهش یابد که دیگر وام ارزان نباشد و فقط افراد نیازمند از بانک‌ها تسهیلات دریافت کنند.
وی در پایان تأکید کرد: مشکلات اقتصادی و تورم از طریق افزایش مشارکت مردم در اقتصاد قابل حل است و تعاونی‌ها از این ظرفیت برخوردار هستند و حتی اقتصاد تعاونی بخش قابل توجهی از فشارها را از دوش نظام بانکی برخواهد داشت.