به گزارش راهبرد بانک،نحوه‌ی صدور، دریافت و انتقال چک صیادی با چک‌های قدیمی تفاوت بسیاری دارد که برای مبادلات و معاملات‌تان لازم است با این تفاوت‌ها آشنا شوید؛ این مطلب راهنمای شما در مورد چک صیادی است و در پایان مطلب کاملا بر نحوه‌ی ثبت چک صیادی، استعلام چک صیادی و تائید آن مسلط خواهید شد.
چک راه حلی است که برای انتقال پول زیاد در مبادلات و معاملات، به جای استفاده از پول نقد، به عموم مردم ارائه شد. بعد از مدتی کوتاهی هم این سند بانکی مورد اقبال مردم قرار گرفت و جزو پرمصرف‌ترین سندهای بانکی قرار گرفت.
در ابتدا قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای اختصاص دادن چک به افراد وجود نداشت و اکثر افراد به‌راحتی می‌توانستند درخواست دسته چک بدهند و آن را دریافت کنند. شاید همین موضوع باعث شد که بدون توجه به اهمیت چک، تعداد چک‌های بی‌محل و برگشت خورده افزایش پیدا کند و تعداد زیادی از افراد به‌خاطر ندانستن شرایط قانونی چک راهی زندان شدند.
در سال ۹۶ بانک مرکزی با هدف اعتباربخشی به چک و به حداقل رساندن صدور چک‌های بلامحل “اصلاح قانون صدور چک” را ارائه کرد. در قانون جدید صدور چک، اعطای دسته چک از دسترس شعب بانک‌ها خارج و به سامانه‌ی صیاد، با نظارت مستقیم بانک مرکزی، داده شد.
قوانین جدید چک صیادی و گرفتن دسته چک نسبت به قبل شدیدا سخت‌گیرانه و منحصر به سامانه‌ی اینترنتی صیاد شده‌اند؛ که البته این اتفاق چندان هم بد نشد، چرا که اهمیت چک در بین عموم مردم بسیار بالاتر رفته است و با آگاهی بیشتری نسبت به این سند بانکی اقدام می‌کنند.
نکته‌ی قابل توجه این است که با آمدن چک صیادی به سیستم بانکداری ایران، چک‌های قدیمی از اعتبار ساقط نشدند؛ همچنان چک‌های قدیمی اعتبار خود را دارند و در مبادلات خود می‌توانید از چک‌های قدیمی بانک‌های مختلف استفاده کنید.
سامانه‌ی صیاد، سامانه‌ای اینترنتی در سایت بانک مرکزی، در منوی بالای سایت ،قسمت نظام‌های پرداخت و زیر ساخت، است. این سامانه امکان ثبت چک صیادی، استعلام و تائید آن را فراهم آورده است.
بعد از راه‌اندازی این سامانه در اردیبهشت ۱۴۰۰، تغییرات بسیاری در فرآیند چک ایجاد شد؛ از جمله این تغییرات موارد زیر هستند:
چک‌های صیادی علاوه بر نحوه ثبت، تائید و استعلام، در ظاهر هم تفاوت‌هایی با چک‌ها قدیمی دارند. تعدادی از ویژگی‌های ظاهری چک‌های صیادی با استفاده از اشعه‌ی ماورا بنفش و تعدادی از ویژگی‌ها با چشم غیر مسلح دیده می‌شوند. در اینجا ویژگی‌هایی که با چشم دیده می‌شوند را بیان کرده‌ایم:
چک‌های صیادی با هدف افزایش اعتبار و اهمیت چک در بین مردم روانه‌ی سیستم بانکداری ایران شدند؛ بنابراین برای این چک‌ها سازوکاری درنظر گرفته‌اند که به امن‌ترین چک‌های بازار معاملاتی تبدیل شوند. تعداد زیادی مزایا در مورد چک‌های صیادی گفته شده است که ما تعدادی از این مزایا را در پایین برای شما توضیح داده‌ایم:
با توجه به مواردی که در بالا ذکر کردیم احتمالا به این نتیجه رسیده‌اید که عوض شدن چک‌های قدیمی به چک‌های صیادی، باعث شده است عموم جامعه با اطمینان بیشتری به یکدیگر چک بدهند و با تحقیق در مورد وضعیت صادرکننده‌ی چک، آن را دریافت کنند.
نحوه‌ی دریافت دسته چک صیادی در بانک‌ها متفاوت است اما رویکرد کلی در رابطه با نحوه‌ی درخواست چک وجود دارد. در اینجا ما روال کلی که برای دریافت دسته چک طی می‌شود را بیان کرده‌ایم؛ بنابراین برای دریافت دسته چک صیادی به‌طور کلی شما باید مراحل زیر را طی کنید:
به عنوان مثال از متن زیر می‌توانید استفاده کنید یا حتی متنی مشابه را خودتان بنویسید:
رئیس محترم بانک …. شعبه‌ی …..
سلام و احترام
با توجه به اینکه اینجانب ………… نسبت به افتتاح حساب جاری در شعبه‌ی شما اقدام کرده‌ام، خواهشمندم برای حساب اینجانب دسته چک صیادی صادر کنید.
باتشکر (امضا و تاریخ و اثر انگشت)
۴. ارائه‌ی مدارک مورد نیاز برای گرفتن دسته چک؛ منظور همان مدارک مورد نیاز برای افتتاح حساب جاری است.
۵. استعلام سوابق بانکی و اعتبارسنجی شخص درخواست‌دهنده‌ی دسته چک صیادی
۶. بررسی درخواست و سوابق درخواست‌دهنده‌ی دسته چک صیادی
۷. صادر شدن دسته چک در صورت سفید بودن وضعیت درخواست‌دهنده دسته چک داده می‌شود و اگر چک برگشتی داشته باشد باید برای رفع سوء اثر اقدام کند.
نوشتن چک صیادی مانند چک‌های قدیمی نکاتی دارد که در صورت عدم رعایت این موارد ممکن است چک مورد قبول بانک واقع نشود؛ بنابراین برای نوشتن چک صیادی موارد پایین را بادقت رعایت کنید:
یکی از قوانین و الزاماتی که برای چک‌های صیادی درنظرگرفته‌اند، ثبت چک صیادی توسط صادرکننده است. زمانی که تمام اطلاعات روی چک را نوشتید باید چک را در سامانه‌ی صیاد ثبت کنید؛ توجه داشته باشید چک‌های صیادی بدون ثبت شدن در سامانه فاقد اعتبار و غیر قابل نقد شدن هستند.
متاسفانه سامانه‌ی صیاد بانک مرکزی در حال حاضر برای ثبت چک فعال نشده است اما جای نگرانی نیست؛ برای ثبت چک‌های صیادی چندین راه وجود دارد؛ شما می‌توانید از طریق سایت‌های بانکی یا همراه‌بانکِ بانکی که دسته چک شما را صادر کرده است یا اپلیکیشن‌های مالی که از بانک مرکزی تائیدیه دارند، چک خود را ثبت کنید. همچنین به‌صورت حضوری به بانک صادرکننده‌ی دسته چک برای ثبت چک صیادی می‌توانید مراجعه کنید.
فرآیند ثبت چک صیادی از همه‌ی روش‌هایی که در بالا نام برده‌ایم تقریبا مشابه و یکی هستند؛ بنابراین فرقی نمی‌کند از چه طریقی اقدام کنید. در قدم اول لازم است احراز هویت شوید سپس از هر طریقی که می‌خواهید چک صیاد را ثبت کنید باید اطلاعاتی مانند مبلغ چک، کد صیاد چک، تاریخ سررسید چک، شرح چک صیادی و اطلاعات گیرنده‌ی چک مانند نام و نام خانوادگی و کدملی را وارد کنید.
نکته: اطلاعات وارد شده در سامانه‌ی صیاد نباید هیچ‌گونه مغایرتی با اطلاعات روی چک داشته باشد.
بعد از ثبت چک صیادی در سامانه‌ی صیاد توسط صادرکننده، گیرنده‌ی چک وظیفه دارد وضعیت صادرکننده‌ی چک را استعلام کند. با استعلام چک صیادی وضعیت مالی صادرکننده‌ی چک و سابقه‌ی چک‌های قبلی وی مشخص می‌شود.
برای استعلام چک صیادی، به سامانه‌ی صیاد در سایت بانک مرکزی به آدرس www.cbi.ir مراجعه کنید. در قسمت منوی بالای سایت، با انتخاب گزینهی نظام‌های پرداخت و زیرساخت، صفحه‌ای باز می‌شود که پنجمین گزینهی این صفحه “استعلام چک” است با کلیک بر گزینهی “استعلام چک”، صفحه‌ی جدید باز می‌شود که سه راه برای استعلام چک به شما نشان می‌دهد:
غیر از سامانه‌ی صیاد، برای استعلام چک صیادی از هر سامانه‌ای می‌توانید وضعیت چک را بررسی کنید؛ این بدین معنا است که لزوما شما برای استعلام نیاز ندارید از سامانه‌ی بانک صادرکننده‌ی دسته چک استفاده کنید.
بعد از استعلام چک صیادی ۵ وضعیت ممکن برای صادرکننده‌ی چک تعریف کرده‌اند. هر یک از این وضعیت‌ها بیانگر تعداد چک برگشتی یا حداکثر مبلغ تعهد برگشتی هستند. در این قسمت، این ۵ وضعیت استعلام چک و جزئیات هر یک را شرح داده‌ایم:
تائید چک صیادی آخرین مرحله از فرآیند چک برای گیرنده خواهد بود. بعد از ثبت چک صیادی در سامانه‌ی صیاد سپس استعلام سابقه‌ی چک‌های قبلی صادرکننده در مرحله‌ی آخر دریافتکنندهی چک باید در سامانه‌ی صیاد چکی که به نام او صادر شده است را تائید کند؛ در واقع چک‌های صیادی بدون تائید دریافتکنندهی چک اعتبار ندارند و قابل نقد شدن نیستند.
در حال حاضر امکان تائید چک صیادی در سامانه‌ی صیاد بانک مرکزی وجود ندارد. اما اختیار تائید چک صیادی به سایت‌های بانکی، همراه‌بانک یا اپلیکیشن‌های پرداخت مورد تائید بانک مرکزی واگذار شده است. مراحل تائید چک از هر روشی که بالا نام بردیم تقریبا مشابه و یکی است.
با مراجعه به سایت بانک، همراه‌بانک یا اپلیکیشن پرداخت و انتخاب گزینه مربوط به عملیات چک و انتخاب گزینهی “تائید چک” صفحه‌ای باز می‌شود که با وارد کردن شناسه‌ی یکتا یا کد صیاد روی چک مشخصات چک نمایان می‌شود. تمام اطلاعات ثبت شده در سامانه باید مطابق با اطلاعات نوشته‌شده بر روی چک باشند؛ در واقع اگر اطلاعات نمایشی و اطلاعات روی چک یکی بود، چک را تائید کنید اما اگر مغایرتی در چک بود گزینهی رد را بزنید.
بعد از نهایی شدن این مرحله، اطلاعات کامل چک به شما نمایش داده می‌شود و می‌توانید برای نقد کردن چک از آن استفاده کنید.
در این مطلب نحوه‌ی استعلام، تائید و ثبت چک صیادی را توضیح دادیم و همان‌طور که خواندید چک‌های جدید صیادی دارای اهمیت بالایی در سیستم بانکی هستند. در واقع سابقه‌ی چک‌های شما به‌گونه‌ای بیانگر اعتبار شما در بانک مرکزی است؛ بنابراین تا جای ممکن از برگشت خوردن چک‌هایتان باید جلوگیری کنید.