به گزارش راهبرد بانک، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در مردادماه ۱۴۰۴ طی بخشنامهای رسمی، آییننامه اجرایی ماده ۷ قانون تأمین مالی تولید و زیرساختها را به شبکه بانکی کشور ابلاغ کرد. این آییننامه به تصویب هیئت وزیران رسیده و توسط معاون اول رئیسجمهور ابلاغ شده است. با این حال، هنوز اجرای عملی آن در بانکها آغاز نشده و طبق برنامهریزیها انتظار میرود در ماههای آینده به به مرحله اجرا برسد.
تغییر در شیوه وثیقهگذاری بانکی در سال ۱۴۰۴ این آییننامه فهرستی از ۳۵ نوع دارایی را بهعنوان وثیقه بانکی معرفی کرده است. در کنار وثایق سنتی مانند املاک و سپردهها، مواردی همچون یارانه نقدی، سهام عدالت، بیمه زندگی، ریال دیجیتال و حتی سیمکارت نیز در زمره وثایق جدید قرار گرفتهاند. این تغییر میتواند دامنه دسترسی به تسهیلات بانکی را گسترش دهد، هرچند عملیاتی شدن آن به آمادهسازی زیرساختهای سامانهای و هماهنگی بانکها وابسته است.
فهرست ۳۵ دارایی معرفی شده به عنوان وثیقه دریافت وام طبق بخشنامه بانک مرکزی، داراییهای قابل توثیق طیف گستردهای از داراییهای فیزیکی، مالی و اعتباری را شامل میشوند. برخی از مهمترین موارد عبارتاند از:
سپردهها و گواهیسپردههای بانکی ریالی و ارزی
داراییهای ثبتشده در شرکت سپردهگذاری مرکزی
اوراق بهادار بورسی و فرابورسی
املاک و مستغلات ثبتشده
سهام و سهمالشرکه اشخاص حقوقی
خودرو، شناور و هواپیما
فلزات گرانبها و اسعار خارجی
ماشینآلات و تجهیزات
بارنامههای رسمی و رسید انبارها
چک و سفته معتبر
یارانه نقدی خانوار
سیمکارت و خط تلفن ثابت
بیمه زندگی و بیمهنامههای بلندمدت
ریال دیجیتال بانک مرکزی
سهام عدالت
حقوق و مزایای بازنشستگی و کارکنان مشمول قانون کار
دانش فنی شرکتهای دانشبنیان
مجوزهای کسبوکار و گواهی ثبت نرمافزارها
ثبت و شناسنامهدار شدن داراییهایی که بهعنوان وثیقه معرفی میشوند
تمامی داراییهای مورد وثیقه باید در سامانه جامع وثایق ثبت و دارای شناسه یکتا شوند. این اقدام امکان ردیابی، استعلام برخط و اعتبارسنجی را برای بانکها و نهادهای ناظر فراهم میکند. هرچند هنوز اتصال کامل بانکها به این سامانه آغاز نشده است.
نقش نهادهای مختلف در معرفی داراییها به عنوان وثیقه بانکی در این آییننامه، برای هر دارایی نهادهای مسئول مشخص شدهاند. برای مثال:
بانک مرکزی: سپردهها، اوراق بانکی و ریال دیجیتال
سازمان ثبت اسناد: املاک و مالکیتهای فکری
سازمان بورس: اوراق بهادار و سهام
نیروی انتظامی: وسایل نقلیه
وزارت صمت: ماشینآلات و انبارها
بیمه مرکزی: بیمهنامههای زندگی و داراییهای بیمهشده
داراییها از چه زمانی بهعنوان وثیقه پذیرفته میشود؟ با وجود تصویب و ابلاغ آییننامه، اجرای عملی آن در بانکها هنوز آغاز نشده است. کارشناسان میگویند هماهنگی بین نهادها و آمادهسازی زیرساختهای سامانهای زمانبر خواهد بود. با این وجود انتظار میرود بانکها تا پایان سال ۱۴۰۴ بهطور کامل این آییننامه را اجرایی کنند.