در حالی که تب و تب استخراج و خرید و فروش رمزارزها در دنیا افزایش یافته است بانک مرکزی ایران نیز ضوابط ناظر بر چگونگی استفاده از رمزارزهای حاصل از استخراج داخلی را ابلاغ کرده است.
به گزارش راهبرد بانک، ارزهای دیجیتال که با عناوین رمزارزها، ارز الکترونیک یا کریپتوکارنسی و چندین و چند عنوان دیگر شناخته می‌شوند، پول های غیرفیزیکی هستند که از سال‌ها پیش در دنیا شکل گرفت و حالا دو سه سالی است که با جهش قیمتی بسیار مواجه شده و در کشورهایی مانند ایران نیز رواج و حواشی خاصی پیدا کرده است.
هرچند این مقوله سال هاست در آمریکا و کشورهای اروپایی فعالیت دارد، اما هنوز هم با این چالش که چگونه با رمزارز و پرداخت‌های دیجیتال باید رفتار کنند، مواجه هستند. بانک‌های مرکزی در دنیا در چند سال گذشته به‌خصوص در سال گذشته اقدام به وضع قوانینی برای نظارت بر رمزارزها کردند که برهمین اساس نظارت بر رمزارزها برای جلوگیری از پولشویی و تروریسم در کشورها تشدید شد و کشورها به این سمت متمایل شده‌اند که بر فعالیت‌های مربوط به رمزارزها مالیات وضع کنند. البته رویکرد کشورها تا به حال در رابطه با رمزارزها متفاوت بوده است.
ارز دیجیتال چیست؟
رمزارز یا پول دیجیتال به بازار داغی میان مردم دنیا بدل شده که هرکسی با اندکی گفت و شنود قصد خرید و فروش در فضای گسترده پول دیجیتالی با انواع رمز ارز را دارد اما نکته حائز اهمیت اینجاست که باید برای ورود به این بازار که مانند بازارهای مالی دیگر ریسک هایی هم به همراه دارد، به قدر کافی مطلع و آگاه بود.
همه چیز از سال ۲۰۰۸ و انتشار مقاله‌ای که نوعی پول الکترونیک به نام بیت کوین در آن معرفی شده بود آغاز شد. هویت ناشناسی به نام ساتوشی ناکاموتو آغازگر این فرآیند بود که حالا به تیتر اول رسانه‌ها و بازارهای مالی دنیا تبدیل شده است.
بیتکوین یکی از مشهورترین رمزارزها در جهان است که برخی آن را «ناجی» اقتصادهای تحریم شده مانند ایران می دانند و گروهی دیگر از آن به عنوان «ابزاری مخرب» یاد می‌کنند چرا که ارزهای دیجیتال به دلیل امنیت بالا در جابه‌جایی، ناشناس بودن تراکنش‌ها و اینکه کسی مالک آنها نیست و نظارت دولت‌ها و واسطه‌ها را حذف کرده، محبوب شده‌اند. این پادشاه ارزهای دیجیتال اولین پولی است که به صورت کامل در بستر اینترنت تولید می‌شود که هیچ بانکی پشت آن نیست. کاملا غیرمتمرکز است و باعث می شود فقط توسط مردم کنترل بشود و تورمی نداشته باشد.
بازار ارزهای دیجیتال نوسانات زیادی دارد و اگرچه سال ها پیش با افت شدیدی مواجه شد اما در سال های اخیر با جهش قیمتی بسیار بالایی روبرو بود که بسیاری افراد توانستند سودهای کلانی به دست بیاورند. به هر حال کارشناسان معتقدند بازار کریپتوکارنسی سه روند صعودی، نزولی و رنج دارد و بر اساس استراتژی نوسان‌گیری، در روند نزولی باید تماشاگر بازار بود و در روند صعودی باید اقدام به خرید و فروش کرد.
تا صبح شنبه چهارم اردیبهشت ماه قیمت بیتکوین به ۵۰ هزار دلار رسیده است. ارزش بیت کوین به دنبال پیشنهاد بایدن برای دو برابر کردن مالیات بر افزایش سرمایه، ۵.۸ درصد کاهش یافت و به حدود ۴۸۵۹۶ دلار رسید. این در حالی است که اسکایت مینرد، مدیر ارشد شرکت گوگنهایم به تازگی و پس از این کاهش قیمتی، می‌گوید: قیمت بیتکوین می‌تواند تا ۶۰۰ هزار دلار هم پیش برود؛ اما قبل از آن ممکن است تا ۲۰ هزار دلار سقوط کند. به‌عقیده مینرد، اصلاح قیمتی که در روز یکشنبه (چهارم اردیبهشت) شاهد آن بودیم ممکن است شروعی برای اصلاحات شدیدتر باشد و حتی ممکن است قیمت این ارز دیجیتال را تا ۲۰ هزار دلار هم کاهش دهد؛ اما قیمت بیتکوین در نهایت و در بلندمدت صعودی خواهد بود.
رمز ارز ملی ایرانی
بانک مرکزی ایران نیز به‌تازگی به ارزهای دیجیتال توجه نشان داده است و قصد دارد نظارت خود بر فعالیت‌های مالی مربوط به این رمزارزها را افزایش دهد و حتی رمز ارز ملی تولید کند. در همین راستا عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی چندی پیش در یادداشت اینستاگرامی خود نوشت: در سال‌های اخیر مباحث متعددی درباره نسبت بانک‌های مرکزی و رمز ارزها و رمز پول‌ها در جهان مطرح شده است. خصوصا نحوه تنظیم‌گری رمز ارزها و نسبت آنها با سیاست‌گذاری پولی و ارزی از مباحث پرچالش این حوزه است. طی دو سال گذشته، تشکیل جلسات بررسی و قاعده‌گذاری در بالاترین سطوح سیاست‌گذاری‌های اقتصادی جهان درباره رمزارزها بارها تکرار شده و الگوی مواجهه با این پدیده با اهداف متفاوت مورد بررسی قرار گرفته است. ازجمله اهداف بانک‌های مرکزی مختلف، افزایش کنترل در خصوص انتقال اعتبار، بین‌المللی کردن ارز ملی و حتی تغییر در معماری سیستم پولی است. بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران هم با بررسی این روند جدید جهانی و متمرکز شدن بر الگوهای مختلف در پی انتخاب بهترین راهبرد ممکن در این حوزه است و ویرایش اولیه سند جامع رمز پول را تهیه کرده است.
در همین راستا، محرمیان، معاون فناوری بانک مرکزی نیز گفته بود بانک مرکزی در نظر دارد رمزارز ایرانی را از سال ۱۴۰۰ وارد بازارها کند. موضع بانک مرکزی در این رابطه، انتشار رمز ارز توسط بانک مرکزی است. ما معتقد نیستیم که در این رابطه دیر شده است؛ چراکه هیچ کشوری در دنیا، نمونه رمزارز ملی یا بانک مرکزی موفقی، تاکنون ارائه نداده است و ما می‌توانیم جزو کشورهای آوانگارد و پیشرو در این عرصه باشیم.
در نهایت اینکه به تازگی یعنی اول اردیبهشت امسال، هیات عامل بانک مرکزی ضوابط ناظر بر چگونگی استفاده از رمزارزهای حاصل از استخراج داخلی توسط واحدهای صنعتی دارای پروانه بهره‌برداری از وزارت صمت را صرفاً به منظور انجام پرداخت‌های ارزی بابت واردات و با رعایت مجموعه مقررات ارزی تصویب کرد. براین اساس صرافی‌های مجاز و بانک ها می توانند در چارچوب ضوابط یاد شده نسبت به انجام پرداخت‌های ارزی بابت واردات از طریق رمزهای استخراج شده در داخل کشور اقدام کنند.
در نتیجه، رمز ارز ملی اگرچه می تواند بسیار هوشمندانه در اقتصاد عمل کند و اقتصاد تحریم شده ای مانند ایران را یاری بخشد اما ممکن است در اقتصاد ناسالم و فسادپذیر نیز نتیجه عکس بدهد به نحوی که اختلاس ها و فسادها قابل ردیابی نباشد و ضررهای هنگفتی را به همراه داشته باشد.