کلنگ زنی یک واحد پتروشیمی زنجیره ارزش افزوده صنعت پتروشیمی در حالی زده شده که مواد اولیه مورد نیاز این زنجیره با وجود نیاز داخلی بالا، همچنان عمدتا صادر می شود.
به گزارش راهبرد بانک "چندی پیش کلنگ زنی یک واحد پتروشیمی با ظرفیت تولید سالانه ۲۰۰هزار تن مونو اتیلن گلایکول یا همان Meg (مواد اولیه تولید محصول PET) و ۲۵ هزارتن مخلوط ای.جی با حضور وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رییس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی انجام شد. خوراک واحدهای ام.ای.جی، گاز اتان است. محصولی که بیژن زنگنه، وزیر نفت در شهریور سال جاری از دو برابر شدن تولید آن خبر داد و گفت: میزان تولید اتان در کشور در سال ۹۲ بالغ بر ۳.۹۸ میلیون تن بود که در سال ۹۶ به ۶.۱۱ میلیون تن رسید و پیشبینی میکنیم این رقم در سال ۹۷ به ۸ میلیون تن، در سال ۹۸ به ۱۲.۷۵ میلیون تن و در سال ۹۹ به ۱۷.۶ میلیون تن برسد.
ایران در حالی در سال ۹۶ از یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن ام.ای.جی ( ماده اولیه تولید PET)، بیش از یک میلیون تن آن را صادر کرده است، که در کشور با کمبود PET روبرو هستیم. به نحوی که طبق اطلاعات سایت Tradmap در سال ۲۰۱۷ میلادی (حدود دی ماه سال ۹۵ تا دی ۹۶) میزان واردات PET به کشور ۹۰ هزار تن به ارزش ۱۰۰ میلیون دلار بوده است. از سویی دیگر تولید محصولی همانند PET موجب توسعه زنجیره پایین دستی محصولات پتروشیمی و اشتغالزایی گسترده ای می شود. از ۱ میلیون ۳۰۰ هزار تن اتیلن گلایکول تولیدی کشور بیش از ۱ میلیون تن آن صادر شده و تنها ۳۰۰ هزار تن آن در داخل مصرف شده است. بنابراین می توان گفت تنها یک واحد تولیدی ام. ای. جی کافی است. این در حالی است که صادرات یکی از محصولات نهایی تولید شده از ام.ای.جی که پِت نام داشته و در صنعت نساجی و بسته بندی کاربرد فراوانی دارد ارزش افزوده بیشتری نسبت به صادرات ام ای جی داشته و تقاضای مطلوبی برای آن در داخل وجود دارد.
عرضه و تقاضای پت مورد استفاده در بطری سازی در بورس کالا از ۱ تا ۸ اسفند ۹۷
عرضه و تقاضای پت مورد استفاده در صنایع نساجی در بورس کالا از ۱ تا ۸ اسفند ۹۷
افتتاح فله ای، بی توجهی به نیاز داخلی
احمد حسینی، کارشناس صنعت پتروشیمی در گفتگو یی، با بیان اینکه به نظر می رسد با کلنگ زنی اخیر برای پتروشیمی با محصول تولیدی ام.ای.جی که هدفی برای تولید پت ندارد، چرخه بی توجهی به زنجیره اتیلن گلایکول ادامه دارد، گفت: این بی توجهی در حالی است که طرح‌های همچون پتروشیمی‌بوشهر و پارس فنل هر کدام با ظرفیت ۵۵۴ تن، تنها به صادرات اتیلن گلایکول اکتفا کرده اند و محصولاتی نظیر PET در سبد محصولات این دو پتروشیمی وجود ندارد.
وی افزود: کاربردهای مهم اتیلن گلایکول‌ها در تولید منو اتیلن گلایکل‌ها است که به عنوان ماده اولیه برای تولید نخ پلی استر، چیپس پلی استر و تولید بطری استفاده می‌شود. این محصولات از لحاظ ایجاد ارزش افزوده و اشتغال در صنایع پایین دست نساجی و بطری سازی بسیار حائز اهمیت هستند، از دیگر محصولات ادامه زنجیره منو اتیلن گلایکول‌ها، می‌توان به محصول ضد یخ اشاره کرد.
به گفته حسینی در تابستان سال جاری در نتیجه التهاب بازار ارز و کاهش ارزش ریال، پت عرضه شده در بورس به جای آنکه به دست تولیدکنندگان صنایع پایین دستی برسد روانه مرزهای کشور شده و با نرخ بالایی صادر می شود. در نتیجه این اقدام کشور با کمبود داخلی پت مواجه و صنعت بطری سازی آب معدنی ها با چالش جدی رو به رو شد. در این مقطع با برداشتن سقف قیمت معاملاتی در بورس برای محصول پت نرخ این محصول در بورس به نرخ بازار نزدیک شد.
تولید پت تنهادر یک مجتمع پتروشیمی
این کارشناس صنعت پتروشیمی با اشاره به التهاباتی که همواره بازار و اقتصاد ایران را تهدید می کند، اظهار داشت: باید ریشه ای تر به این نیاز محصول پتروشیمی که ارزش افزوده صادراتی قابل توجه و اشتغالزایی گسترده ای به همراه دارد، نگاه کرد. به طوری که شرکت ملی پتروشیمی ایران به عنوان نهادی سیاست گذار در عین تولید فرآورده های پتروشیمی باید به این مقوله ورود کند و با محدودیتی که می تواند در اخذ مجوزهای صادراتی ایجاد کند، مجوز استفاده از خوراک اتان را مشروط به تولید محصول PET کند. به این ترتیب در دراز مدت که بی شک نیاز به این محصول در بخش های مختلف نساجی، بسته بندی و … رو به فزونی می گذارد، می توان علاوه بر تنظیم بازار داخلی و ایجاد تعادل قیمتی، محصولی با ارزش افزوده بیشتری صادر کرده و از خروج ارز به ارزش ۱۰۰ میلیون دلار ( که بی شک این رقم افزایش می یابد) جلوگیری کنیم.
در حال حاضر تنها تولیدکننده محصول PET در ایران یک مجتمع پتروشیمی است. در این مجتمع، در حال حاضر میزان تولید در واحد PTA-۱ در حدود ۳۵۰۰۰۰ تن در سال است که به عنوان خوراک واحد PET-۱ استفاده می شود. میزان تولید در واحد PET-۱ ، در دو گرید بطری و الیاف به میزان ۴۱۲ هزار تن در سال ، که از این میزان ۱۷۷ هزار تن گرید بطری و ۲۳۵ هزار تن گرید الیاف است . همچنین در واحد PET-۲ میزان تولید در دو گرید بطری و الیاف به میزان ۳۹۶ هزار تن در سال است که از این میزان ۱۳۲۰۰۰ هزار تن آن گرید بطری و ۱۳۲ هزار تن آن chips پلی استر و ۱۳۲ هزار تن آن الیاف نخ . پنبه مصنوعی است.گفتنی است ، در حال حاضر بیش از ۷۰درصد محصولات این مجتمع به کشورهای خارجی صادر می شود.