نرخ تبدیل دو واحد پولی به یکدیگر، نرخ تسعیر ارز تلقی می‌شود؛ در واقع اگر عملیات مالی یک شرکت به ریال ثبت شود، باید تمام معاملات ارزی آن به ریال تبدیل شود که این تبدیل واحد پولی را تسعیر ارز می‌گوییم.
به گزارش راهبرد بانک، تسعیر ارز اصطلاحی است که هر از گاهی به گوش می رسد و برخی از آن آگاه اند اما برخی دیگر نسبت به آن اطلاعات کافی ندارند. تسعیر ارز که به آن تبدیل واحد پولی نیز گفته می شود یکی از مفاهیم مهم اقتصادی است و از طریق این مولفه، اثر تغییرات نرخ ارز در عملیات مالی و حسابداری شرکت‌ها و واحدهای تجاری بررسی شده و به صورت استاندارد در صورت‌های مالی آن‌ها اعمال می شود.
به تازگی این عبارت را زیاد می شنویم و اظهار نظرات مختلفی از آن می شود که جدیدترین آن، یادداشت روز سه‌شنبه عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی است که از آمادگی این بانک برای اصلاح نرخ تسعیر دارایی ارزی بانک‌ها خبر داده است.
این خبر خوبی برای بانک هاست و باعث افزایش درآمد بانک ها و سوددهی بیشتر نمادهای بانکی در بورس نیز خواهد شد چه بسا بانک مرکزی نیز اعلام کرده بود که نرخ تسعیر ارز بانک‌ها در پایان سال ۹۹ افزایش خواهد یافت و حالا در جدیدترین اظهار نظر نیز در واکنش به درخواست فعالان بازار سرمایه برای اصلاح نرخ تسعیر دارایی‌های ارزی بانک‌ها با این موضوع موافقت کرده است.
مطالبات و بدهی های یک شرکت ممکن است بر مبنای ارزهای خارجی مختلف باشد ولی طبق استانداردهای حسابداری، مبلغ تمامی حساب ها می بایست بر مبنای واحد پول رایج کشور یعنی ریال ثبت و نگهداری شوند. به این دلیل معادل ریالی بدهکاران ارزی در دفاتر ثبت می شود و در پایان هر دوره مالی (سال مالی یا مقطع زمانی تهیه گزارشات مالی) نیز مطالبات ارزی بر مبنای نرخ ارز روز ارز (به طور مثال نرخ ارز در تاریخ ۱۲/۲۹) محاسبه و تعدیل می شود که به این عمل تسعیر نرخ ارز می گوییم.
برای خرید و فروش کالاها و خدماتی که قرار است بهای آن ها به ارز پرداخت یا دریافت شود، استقراض یا اعطای تسهیلاتی که قرار است تسویه آن ها به ارز صورت گیرد و معاملات مربوط به تحصیل یا فروش دارایی ها و تبدیل تسویه بدهی ها به ارز از جمله مواردی است که تسعیر ارز در آن ها اتفاق می افتد.
در این میان شرکت های صادرات محور در ازای فروش محصولات خود، دلار دریافت می کنند و برای اینکه این مقدار را در صورت های مالی خود وارد کنند باید آن را به ریال تبدیل کنند. اما با توجه به اینکه قیمت دلار در کشور در حال تغییر است برای تبدیل دلار به ریال کدام نرخ دلار باید لحاظ شود.
از آنجایی که تعیین نرخ لحظه‌ای ارز دشواراست، معمولا به صورت تقریبی در بازه‌های زمانی مختلف مثل یک هفته یا یک ماه از میانگین نرخ ارز به عنوان نرخ تقریبی استفاده می‌شود. اما اگر نوسانات نرخ ارز شدید باشد، نمی‌توان به این میانگین اتکا کرد.
در پایان اینکه، افزایش نرخ تسعیر ارز به بانک ها این امکان را می دهد تا دارایی های خود را با نرخ بالاتری محاسبه کنند و سود محاسبه شده در صورت های مالی بانک ها افزایش می یابد و این خبر خوبی برای سهامداران بانکی است. البته معمولا بانک مرکزی بانک ها را ملزم به افزایش سرمایه از محل نرخ تسعیر ارز می کند تا بتوانند از زیان انباشته خود کم کنند.