به گزارش راهبرد بانک، در حال حاضر اشتغال خانگی از جمله شیوه‌های موثر برای کسب درآمد و اشتغالزایی به شمار می‌رود که در بسیاری از کشورها به منبع مهمی برای درآمد خانوارها تبدیل شده است.
شیوه اشتغال خانگی و زنجیره اتصال تولیدات خانگی در کشورهای توسعه یافته از درون خانه‌ها و در قالب انعقاد قرارداد کار میان واحدهای بزرگ و متوسط تولیدی جریان می یابد. افراد با کار در خانه در کنار دیگر اعضاء ضمن افزایش سطح درآمد و توسعه کسب و کار خود می‌توانند به اقتصاد و افزایش رفاه خانوار کمک کنند.
به اعتقاد کارشناسان مشاغل خانگی نقطه شروع مناسبی برای راه اندازی یک کسب و کار خصوصا برای جوانان جویای کار و فارغ التحصیلان به شمار می‌رود چرا که با کمترین هزینه و بیشترین ارزش افزوده می‌توان اشتغال خانگی را تجربه کرد و به درآمد رسید.
مشاغل خانگی هر نوع فعالیت اقتصادی است که در فضای منزل و با سرمایه اندک قابل راه اندازی است.این شغل‌ها به دلیل ماهیت خود به فضای زیادی نسبت به سایر کسب و کارها نیاز ندارند و اکثر گروه‌های هدف مشاغل خانگی را کارآفرینان، زنان سرپرست خانوار، معلولان، بازنشستگان و روستاییان تشکیل می‌دهند.
افراد علاقمند و متقاضیان کسب و کارهای خانگی در صورت تمایل به راه‌اندازی مشاغل خانگی می‌توانند به سامانه مشاغل خانگی وزارت کار به نشانی https://smkh.mcls.gov.ir/ مراجعه و مراحل ثبت نام خود را در قالب متقاضی مستقل، پشتیبان و تحت پوشش پشتیبان دنبال کنند.
متقاضی مستقل به کسی گفته می‌شود که می‌تواند با اتکاء به توان شخصی،خلاقیت و ابتکار، به شکل خویش فرمایی به فعالیتهای تولیدی و خدماتی بپردازد که منجر به کسب در آمد و ایجاد فضای کسب و کار می شود.
متقاضی پشتیبان به اشخاص حقیقی یا حقوقی گفته می شود که مسئولیت حمایت از تعدادی از شاغلین خانگی را در کل فرآیند تولید و ارائه خدمات، اعم از آموزش، تهیه و توزیع مواد اولیه و ابزار کار، مشاوره ، طراحی ، نوآوری،بسته بندی، بازاریابی و فروش به عهده بگیرند.
متقاضی تحت پوشش پشتیبان افرادی را شامل می‌شود که متقاضی انجام فعالیت زیرمجموعه یک فرد حقیقی یا حقوقی دیگر هستند. این موضوع با تحت پوشش نهادهای حمایتی بودن ارتباطی نداشته و متفاوت است.
علاقمندان به راه اندازی کسب‌وکار خانگی و متقاضیان مستقل ابتدا باید به درگاه ملی صدور مجوزها به نشانی mojavez.ir مراجعه کنند. عناوین حدود ۵۰۰ شغل خانگی که تاکنون در درگاه ملی به ثبت رسیده قابل مشاهده است. برای گرفتن مجوز یک کسب وکار در گام نخست باید صفحه “راهنمای دریافت مجوز” آن کسب وکار را در درگاه ملی پیدا کنید و این کار را با جست و جو در نوار اصلی سایت انجام دهید. صفحه راهنمای دریافت مجوز هر کسب وکار، نام صادرکننده اصلی مجوز و شرایط، مدارک، زمان و هزینه لازم برای دریافت مجوز مورد نظرتان را نشان می دهد.
پس از مطالعه شرایط و مدارک اگر آنها را کامل داشتید، به طور الکترونیک و کاملا غیرحضوری دکمه درخواست مجوز را فشرده و بعد از درخواست مجوز شماره همراه خود را جهت احراز هویت ارائه دهید تا به درگاه تخصصی صدور مجوز کسب و کارتان هدایت شوید. درگاه تخصصی در حقیقت دستگاه اصلی صادرکننده مجوز موردنظر شماست. جهت سهولت کار می‌توانید نمودار راهنمای شروع کسب و کار را مطالعه کنید.
مشاغل خانگی در رسته‌ها و گرایشهای مختلف غذایی، فرهنگی، صنعتی، صنایع دستی، کشاورزی و دامی وجود دارند. بیش از ۹۵ درصد مجوزهای مشاغل خانگی آنی و ثبت محور هستند و به منظور دریافت آنها نیازی به مراجعه حضوری و صرف وقت و زمان بسیار نیست. اگر چه مجوزهای این دسته کسب و کارها آنی صادر می‌شوند ولی نظارتهای پسینی بر آنها اعمال می شود، یعنی بعد از صدور مجوز با انواع روش‌های محسوس و نامحسوس بر روند فعالیت و رعایت مقررات آن کسب و کار نظارت می‌شود.
لازم به ذکر است که طرح‌های مشاغل خانگی معاف از مالیات نبوده و متقاضی موظف است هر سال نسبت به تکمیل اظهارنامه مالیاتی اقدام کند.
برابر آمارها ۱۵ تا ۲۳ درصد اشتغال در کشورهای توسعه یافته به مشاغل خانگی اختصاص دارد، این در حالی است که سهم مشاغل خانگی در کشور ما بین ۳ تا ۴ درصد گزارش می‌شود با این حال وزارت کار و ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی در تلاشند این سهم تا پایان چهار سال دولت به ۱۵ تا ۲۰ درصد برسد.
طبق گزارش‌ها بیش از ۱۲۰ هزار مجوز مشاغل خانگی از زمان استقرار دولت سیزدهم صادر شده و تسهیلات مشاغل خانگی نسبت به دولت‌های گذشته ۱۰۰ درصد افزایش داشته است. وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حوزه اشتغال تلاش کرده مشاغل خانگی را توسعه دهد و در این زمینه ۹۵ درصد صدور مجوزها آنی و به شکل ثبت محور بوده است.
تمرکز بر موضوع مشاغل خانگی یکی از برنامه‌های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در حوزه ایجاد اشتغال به شمار می‌رود و به همین منظور برنامه اصلی معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت کار در سال ۱۴۰۲ تمرکز بر افزایش فروش و توسعه محصولات مشاغل خانوادگی است.
در نخستین نشست شورای عالی اشتغال در سال جدید نیز رئیس جمهوری با تاکید بر اهمیت نقش مشاغل خانگی در کاهش نرخ بیکاری به وزیر کشور ماموریت داد تا فرمانداران و شهرداران را در استان‌ها و شهرستان‌ها به ایجاد بازارچه‌هایی برای عرضه محصولات مشاغل خانگی، مکلف کند.
در لایحه بودجه ۱۴۰۱ هم دولت مبلغ ۳۰۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای ایجاد اشتغال خانگی در نظر گرفت و در راستای حمایت از تولیدات خانگی و صاحبان کسب و کارهای خانگی، وزارت کار سقف تسهیلات برای مشاغل خانگی مستقل را به ۱۵۰ میلیون تومان و برای مشاغل پشتیبان به ۴ میلیارد تومان افزایش داد که سود آن ۴ درصد است.
با توجه به آنکه مشاغل خانگی در بسیاری از کشورهای توسعه یافته سهم بسزایی در تولید ناخالص داخلی داشته و از ارزش افزوده بالایی برخوردارند، فراهم کردن بستر فعالیت و تسهیل صدور مجوز راه اندازی کسب و کارهای خانگی برای متقاضیان اشتغال خانگی به ویژه جوانان جویای کار و فارغ التحصیلان دانشگاهی می‌تواند گامی مثبت و موثر در جهت درآمدزایی و رشد و رونق مشاغل خانگی به شمار آید.