تنها راه مقابله با گرانی و حذف ، رانت ، فساد و قاچاق کارت هوشمند الکترونیک است .

باید اقتصاد ما شفاف باشد تا کمتر شاهد گرانی رانت و فساد باشیم.قوه قضاییه باید از دولت بخواهد که نظام توزیع را شفاف کند ودر قالب کالا برگ (کوپن )و کارت هوشمند در اختیار مردم قرار دهد.

گفتگوی راهبرد بانک با دکتر بهنام ملکی اقتصاددان در خصوص راهکار های بهبود شرایط اقتصادی کشور

چه راهکارهایی برای بهبود وضعیت اقتصادی کشور در دوره تحریم برای وضعیت معیشتی مردم دارید؟

اولین سوالی که هر اقتصاد دان باید پاسخگو باشد این است،که چه نوع کالا و خدماتی تولید می شود،چگونه توزیع می شود و چگونه مصرف می شود،متاسفانه اقتصاد ما نمی تواند به این سه سوال پاسخ دهد.
مشکلات اقتصادی ما در دو بخش قابل جمع بندی است،یکی مسائل خارجی که اقتصادمان با آن درگیر است؛شامل تحریم،نبود تفاهم نامه های دو جانبه،عدم عضویت در سازمان های بین المللی، و بعضی از موارد هم عدم استرداد مجرمین و غیره می باشد.
در حال حاضر در تحریم آمریکا هستیم طبیعتا این مسئله چالش ها و مشکلات زیادی برای اقتصاد ما به وجود آورده است.بخش دیپلماسی خارجی ما باید تلاش کند که با وجود خروج آمریکا از برجام راهکارهایی برای تعدیل این مسئله به وجود آورد.
ما می بینیم اکثر مجرمان و اختلاسگران  در ایران بعد از سرقت  فرار کرده و به کانادا  پناهنده می شوند چون ما قرارداد استرداد مجرمان نداریم  نمی توانیم آنها را برگردانیم از این رو کشور کانادا به دشمن بزرگ ما بدل شده است ،ما می بینیم که از این ناحیه واقعا ضربات کوبنده ایی به اقتصاد ایران وارد شده و می شود
در حال حاضرپیشنهاد می کنم یکی از الویت های دستگاه قضایی کشوربا انتصاب دکتر رئیسی، رئیس جدید قوه قضایی  از نهادهای بین المللی و در راس ان از مقامات کانادا  بخواهند‌از دادن پناهندگی به مجرمان اقتصادی کشورهایی نظیر ایران  برخورد کنند.
واقعا ملت ما هرروز دارند آسیب می بینند. از یک طرف می بینیم یک نهاد اقتصادی کلاهبردار و سارق است،بلافاصله یک شرکت  در کانادا ثبت می کند و اموالش را انتقال می دهد.در حالی که در بسیاری از کشورهای جهان،با روابط دو جانبه ایی که دارند طبق قوانین بین المللی می توانند آنها را برگردانند.به همین دلیل است که دستگاه دیپلماسی و دستگاه قضایی ما باید تلاش کنند و کانادا را مهار نمایند.
ما داریم به صورت پنهان از کانادا ضربه می خوریم و دزدان و اختلاسگران ما هم یک جای امنیتی پیدا کردند باید قوانین داخلی جدی نظیر صدور حکم اعدام غیابی برای مجازات اختلاسگران و دزدان در داخل کشور تصویب اعلام و فرایند اجرایی پیدا کند.
در بحث داخلی هم باید به ۳ سوال مشخص پاسخ داد:الفبای هر اقتصادی این است که چه نوع کالایی تولید کنیم و چگونه توزیع کنیم و در نهایت چگونه مصرف نماییم.یعنی هر اقتصادی خواه سوسیالیستی،کمونیستی مختلط یا اسلامی باید بتوانند به این سه سوال پاسخ دهند.
متاسفانه در اقتصاد ما جواب این سوالات شفاف و نظامند نیست وقتی که سیستم نظامند نبود افراد هم می توانند موثر باشند.پیشنهاد این است که هر نوع فعالیتی که مغز افزاردانش پایه وغیرمنبع محور است را به عنوان الویت تولید در اقتصادمان هدفگذاری  کنیم،اگر قرار است از تولید حمایت کنیم، حمایت مالی  ، بودجه ایی و بانکی را مشمول محصولات دانش بنیان و نو آور و مدرن نماییم.
متاسفانه دولت در یکسال اخیر بخاطر مسائلی که برای اقتصاد ایران حادث شده عملکرد قوی نداشته  است.مثلا ۱۴  میلیارد دلار برای واردات کالاهای اساسی اختصاص داده است. اما‌ مشخص نیست  که این حجم سنگین واردات‌ به مصرف چه اشخاص و افرادی رسیده است.چرا گوشتی که ارز ۴۲۰۰ تومانی به آن تخصیص داده شده است،باید بالای ۱۰۰ هزار تومان به فروش برسد. در حالی آمریکا که اولین قدرت اقتصادی دنیاست و نزدیک ۲۰ تا ۳۰ درصد اقتصاد جهان به آنجا تعلق دارد، برای افراد نیازمند خود کوپن هایی را درنظر گرفته که نیازمندان بتوانند غذا بخورند.
شما در ازای هر قیمتی که پایین می آورید برای مقابله با فساد ان باید سهمیه بندی هم انجام دهید.در اقتصاد ما سهمیه بندی اتفاق  نیفتاده است. من در اواخر سال ۹۶ تا الان به عنوان یک اقتصاد دان بارها فریاد زدم و گفتم برای مقابله با فساد سیستماتیک اقتصادی وجلوگیری از ‌تخریب‌ روحیه فرهنگی مردم به سرپرستان خانوارها‌ کارت هوشمند  کالاهای اساسی و انرژی به مردم بدهید تا  مردم بدانند  حق و حقوقشان چقدر است و برای امنیت غذایی حداقل های مصرفی برای مردم با ارز ۴۲۰۰ تومانی در نظر گرفته شود.
مثلا هر ماه هر خانوار مقداری  سهمیه گوشت ، قند ، چای روغن… و برنج دارد.کارت هوشمندی که سهمیه بندی شده است از طریق فروشگاه ها بتوانیم آن میزان از خدمات و کالاها را دریافت نماییم و اشخاص نیاز مازاد و احتیاج بیش از حداق ها را از بازار آزاد تهیه نمایند.
الان ما می بینیم عده ایی حجم کلانی گوشت وارد کشور کردند اما بدست مصرف کننده واقعی نرسیده است انگار در دریا خشت زده می زنیم. این نوع واردات بیش از نیاز واقعی  در تاریخ ما بی سابقه است. نتیجه این می شود که با قاچاق  از بازارکشور همسایه سر در می آورد این سو استفاده تقریبا طبیعی است چرا چون ما کنترل و نظارت کارامدی بر این جریان توزیع  نداریم.
بعضی از رسانه ها با دریافت هزینه از معدود ذینفعان ای روش  بر تبل تو خالی  می کوبند و می گویند که داریم با کوپن  به چهل سال قبل برمیگردیم.سوال اینجاست که آیا شان ملت ایران این است که بیآیند در صف های طولانی گوشت بیایستند و با جنگ و جدال و خوردن ضربات کاری برچشم و و صورت شان  گوشت مورد نیاز خود را تامین کنند.
یک سری از جملات و کلمات ساخته و پرداخته مافیای بزرگ رانت خواری و فاسد اقتصادی ماست که از آب گل آلود ماهی میگیرند و همه شریان های حیاتی را کنترل می کنند.از افکار عمومی و رسانه ها گرفته تا مجلس و دولت و  ارکان سیستم را هدایت می کنند.
مثلا سایت سکه ثامن که مردم از آن ها به صورت الکترونی سکه خریداری کردند و به بهانه تعطیلات تاسوعا و عاشورا پول ملت را بالا کشیده و متواری شدند.باید برای  این گونه افراد مجازات سنگینی لحاظ شود وقوه قضائیه و مقامات مسئول باید در مقابل ازادی رییس هیات مدیره ثامن  پاسخگو باشندچرا ایشان بجای ۵۰۰میلیارد تومان فقط با ۳میلیار  تومان آزاد شده است و….؟
باید اقتصاد ما شفاف باشد تا کمتر شاهد این اتفاقات باشیم.قوه قضاییه باید از دولت بخواهد که نظام توزیع را شفاف کند ودر قالب کالا برگ ،کوپن و کارت هوشمند در اختیار مردم قرار دهدتا با عزت نفس به حداقل مل یحتاج عمومی با قیمت های ارز۴۲۰۰تومان تهیه نمایند.
من به عنوان یک اقتصاددان که ۳۰ سال در اقتصاد ایران کار کرده ام عرض میکنم در این شرایط هیچ را کار دیگری نیست،ما اگر فساد این کارت های هوشمند ۵ الی ۱۰ درصد است،فساد وضعیت اقتصادی موجود چند ده برابر این رقم است.
آقای تاج گردون رئیس کمیسیون تلفیق مجلس می گویند ۹۰۰ هزار میلیارد یارانه  پنهان داریم این ۹۰۰ میلیارد را می توانیم در قالب کارت های هوشمند کالایی  ارائه دهیم،که رقم کلانی می شود.اگر این کارت هوشمند در اختیار مردم قراردهیم و از طرفی جلوی معوقات بانکی را بگیریم و اسکناس بدون پشتوانه چاپ نکنیم و ضابطه مندی  بودجه ای پولی و بانکی داشته باشیم به بانک ها دستور دهیم وام های نامعقول دستوری و بدون بازگشت به افراد ندهند طبیعتا اقتصاد ما آرام می گیرد،نقدینگی مهارمی شود،قدرت خرید مردم هم بالامی رود وجلو ی دزدی و اختلاس گرفته می شود‌ اگر  عملکردمان سیستماتیک درست شود
در این صورت آمریکا که سهل است اگر دنیا هم در مقابل ما بایستند و حرف غیر منطقی بزنند ما می توانیم با آنها مقابله کنیم.
امیدوارم در تولیدمان در بخش مغز افزاری حمایت منطقی شفاف و غیر فسادآور داشته باشیم.و توزیع مان را در قالب کوپن و کارت هوشمند کالاهای اساسی سامان ببخشیم فردا دیر است..

 
گفتگو از:آلا مفرج خبرنگار اقتصادی راهبرد بانک