اقتدار و استقلال در بانک مرکزی مشاهده نمیشود

۱-با توجه به تصویب مجلس و ملزم کردن بانک مرکزی بر پرداخت مالیات توسط بانک مرکزی این مصوبه چه پیامدهایی می تواند داشته باشد مزایا و معایب این مصوبه چیست؟

 مهمترین چالشی که در حال حاضر وجود دارد،این است که اختلافاتی بین بانک مرکزی و سازمان برنامه وجود دارد، که ما هم در دولت های مختلف و هم در دوره های مختلف مشاهده نموده ایم. با توجه به تغییراتی که به درخواست دولت و یا مجلس صورت می گیرد، باید درآمد های حاشیه ایی را یا سایر در آمدهایی که  اختلافات اقتصادی را به وجود می آورند را شفاف سازی نمایند،و آن را مورد کنترل و نظارت قرار داده،و در مصارف عمومی قرار دهند. شاید این هم از آن جمله شرایطی باشد که دولت انتظار داشت که بانک مرکزی با توجه به فرصت هایی که پیدا کرده،در آمدهایی که از مابه التفاوت های ارز پیدا کرده در اختیار قرار دهد،که این هم مربوط به این دوره نیست ما در سال گذشته درآمدی را به عنوان مابه التفاوت نرخ ارز در طرازنامه بانک مرکزی مشاهده نمودیم

اما یک تغییراتی که در مجلس با عنوان شفافیت درآمدها،تغییراتی که دولت در سیاست های اقتصادی و دفاع کردن از آن به عنوان تک نرخی کردن نرخ ارز،و بعد هم به تعبیری یک از دست رفتگی بزرگی نسبت به منابع ملی که از ارزهای در اختیار کشور بود در ماه های پایانی سال گذشته و ابتدای امسال به وجود آمد، که امروز ما متهمین آنها را در دادگاه ها مشاهده می کنیم. به نظر می رسد که عدم شفافیت نظام مالی و پولی،عدم سیاست گذاری مناسب و حتی تدوین قوانینی که در ابتدای سال اعلام می کنیم، فکر می کنیم یک سرازیری یا یک بزرگراه اقتصادی است، بعد که دچار آشوب می شویم یکی پس از دیگری همدیگر را متهم می کنیم. عدم شفافیت و تنظیم روابط بین دیوان دستگا هها یکی از مهمترین مشکلاتی است که در حال حاضر با آن مواجه هستیم.

۲-امروز ما شاهدیم که ارزش ریال در مقابل پول های خارجی بسیار ضعیف است و باعث شده که حتی کارگران افغانی و…. جهت انجام کار در ایران نمانند به خصوص ارزش ضعیف ریال در مقابل دلار و پوند و…. جهت تقویت پول ملی چه باید کرد؟آیا موافق با حذف صفر از پول ملی هستید پیامد های مثبت و منفی آن را چگونه ارزیابی می نمائید؟

با کسر صفر ها اتفاق خاصی نمی افتد،حداقل به شکل اقتصاد ریاضی و براساس معادله سازی های تصمیمات اقتصادی اتفاق خاصی روی نخواهد داد.این صرفا تمیز کردن چیزی است که از اقتصاد به عنوان نمایه براساس اعداد و ارقام استفاده می کنیم که در جای خود جای بحث داردو اما اینکه اشاره نمودید ارزش پول ملی دچار از دست رفتگی شده،به نظر می رسد صرفه نظر از تکانه ها و

 شوک هایی که اقتصاد ما با آن مواجه شده عملیات روانی روی اذهان صاحبان پول و مصرف کنندگان پول،  اقتصاد ما با آن مواجهه شده است. مهم ترین معادله اقتصادی که می تواند در ارزش پول ملی کشورها تغییرات مثبت ایجاد نماید، یکی تولید ملی و از آن مهم تر ثبات اقتصادی است،ما باید ثبات اقتصادی را در نظام تصمیم گیری و سیاست گذاری و از همه مهمتر مدیریت اقتصادی و انتقال آن به ذی نفعان اقتصاد را در نظر بگیریم.

شاید یکی از مهم ترین کارکرد های ما این است که بتوانیم تولید ملی را تقویت کنیم و ارزش پول وجوه را مبتنی بر تولید ملی پر سرعت ببخشیم. قطعا باید منتظر این باشیم که نه تنها تا پایان سال بلکه ظرف همین چند روزه بر خلاف سیاست های پولی و انظباط مالی که سعی می کردیم در سه ماهه اول سال برقرار کنیم،کسری بودجه به همراه سرخوردگی روابط بین بخش های دولتی  از همه مهمتر تاثیری که بر سایر بازارها می گذارد رامشاهده نماییم،قطعا سال آینده هم تورم و هم کاهش ارزش پول ملی را مشاهده خواهیم نمود.

۳- نقش بانکها در اقتصاد، وحمایت از کالای ایرانی را توضیح بفرمایید و نظرتان راجع به اصلاح ساختار بانکی ایران چیست؟به نظر شما با توجه به قانون تجارت امروز ما بانک ورشکسته ایی هم داریم؟راههای برون رفت از بنگاه داری بانک ها چیست؟

در وهله اول نقشی که بانکها می توانند در تولید ملی داشته باشند، ابزار های پولی و مالی هستند که می توانند برای تولید ملی ذخیره ایجاد نمایند.اما ما متاسفانه این رابطه را در حوزه خدمات بردیم چالشی که امروز در حوزه ملی وجود دارد ظرفیت سازی بانک ها در قابلیتمند کردن جایگاه خدمات که هم می تواند اشتغال ایجاد نماید و درآمد های خوبی به وجود آورد.این درآمد ها پر سرعت هستند و دامنه سود آوری بالایی دارند و بازگشت سرمایه را تسهیل می کنند.تسریعی که در بازگشت سرمایه وجود دارد در ظرفیت سازی تولید ملی نیست. ازآن طرف خود تولید ملی یه سری چالش هاو موانع را پشت سر می گذارد،از مالیات عمومی گرفته که به حق است ولی به شدت دست و پای تولید کننده را بسته است تا بیمه و قانون کار و تامین منابع مالی.

از طرفی فرهنگ ما دچار چالش است، چرا که استفاده از کالای ایرانی دچار چالش است این به این معنی نیست که ما دچار تنزل فرهنگی شدیم. مصرف کننده نگاه می کند یه کالایی بسته بندی خیلی شیکی دارد با قیمت خیلی نازل تر به بازار عرضه می شود اسمش این است که کالا، کالای خارجی است چرا باید مصرف کننده کالایی که ظاهر نامناسب وقیمت  بالایی دارد، باید خریداری کند؟ قطعا کالای دیگری را انتخاب می کند.

از همه مهمتر بخش بزرگی از پول کار شده در بانکها،مثل مطالبات بانکها از یکدیگر،مطالبات بانک ها از دولت،مطالبات بانک مرکزی از بانکها و دولت یکی جدا از دیگری شرایطی را به وجود آورده که بخش بزرگی از نقدینگی که به شکل لجام گسیخته برای پاسخ دادن به کاستی های سیاستی برای پاسخ دادن به مدیریتی که نمی گوییم معرض ولی ناکارآمد در حوزه اقتصاد ملی عمل می کند.

نهایتا حرکت به طرف استقرار از بانک ها،انباشت نقدینگی،ورود پول پر قدرت در جریان بازار،یکی پس از دیگری در محاق قرار می دهد. که نظام بانکی ما از فرصت ها به نفع خودش استفاده کند و آن هم این است که می بینیم بخشی از این منابع در شرکت داری بانکها خلاصه می شود.

۴-وضعیت اقتصادی کشور را در سال ۹۸ چگونه ارزیابی می کنید؟وضعیت گرانی دلار و مسکن را چطور؟ راههای مقابله با تورم و گرانی چیست؟

با توجه به تجارتی که ما در سال ۹۰-۹۱ داشتیم،فاصله بسیار بی معنی که دولت مستقر از تجارب تحریم های گذشته برای خود نیاندوخت و از تجارب گذشته درس نگرفت، از ابزار های طراحی شده دوره قبل استفاده نکرد و یک خامی را در ورطه مواجهه با تحریم ها و از آن مهم تر عملیات روانی که سعی می کرد مردم را مشوش کند به خرج داد. ما زیر ساخت های مناسبی را برای مقابله با تحریم ها به وجود نیاوردیم.برای آماده سازی مردم،آماده سازی دستگا هها،اگر دولت هماهنگی مناسب را ندارد باید یک هماهنگی پویا در این شرایط محیا کنیم. شما می بینید در اولین سال جنگ اقتصادی ۴ نفر از قطار دولت پیدا شدند،با وجود اینکه کمتر از یکسال از دولت جدید را پشت سر گذاشتیم. این مسائل یکی پس از دیگری نشان دهنده این بود که در سال ۹۷ شاید آن هماهنگی و آن استعداد لازم و قابلیت مواجهه با شرایط اقتصادی به وجود نیامد.و متاسفانه عملیات روانی کار خود را انجام داد. البته شاید یکی از پر برخورد ترین و قاطع ترین دوره های مقابله با عناصر و عوامل فساد اقتصادی در سال ۹۷ مشاهده نمودیم.

تعبیر این است که در سیاست گزاری و حکمرانی مطلوب براساس نظام تعلیم پویا و کارآمد ما بتوانیم همین مسائل را حل نماییم. اگر سال ۹۸ بخواهد با همین رویکرد مدیریت شود،که قطعا مدیریت می شود پایان سال ۹۸ هم همین گونه خواهد بود.

اما وقتی تحلیل نمایه عمومی و سند بودجه مشاهده میکنیم،متاسفانه آثارخوبی نمی بینیم  ولی امیدواریم که مجلس بتواند منافع عمومی را در نظر گرفته  و با به ثبات رساندن قابلیت های اقتصادی در سال ۹۸ شرایط بهتری را فراهم آورد.

۵-وضعیت کنترل ارز در ایران توسط بانک مرکزی را چگونه ارزیابی می کنید؟ سیاست های کنترلی و سامانه نیما و… چقدر توانسته جلوی هرج و مرج ارزی بگیرد؟آیا ما در آینده بحران ارز طلا و سکه و مسکن داریم؟

در حال حاضر ما بخشی از آن ثبات،اقتدار یا استقلال یعنی مرز بین اقتدار و استقلال را در بانک مرکزی مشاهده می نماییم.در عین حال یکی از بدترین شرایط بانک مرکزی،از دست رفتگی پول ملی،هرج و مرج پولی و یکسری از تکانه های بیرونی است که ذخایر ارزی را تهدید می کند. بی نظمی پولی چالشی است که با همگرایی تیم اقتصادی در وهله اول و تمامی نهاد ها و سازمان های که در حوزه اقتصاد به خصوص حوزه پولی و از آن مهمتر ظرفیت شرایط امروز در صف درآمد های ارزی ما نقش آفرینی می کنند.این هماهنگی وهمگرایی می تواند آن التهابات و اختشاشات ارزی و از دست رفتگی پول ملی کاهش داده و افزایش نرخ تولید ملی را فراهم نماید.

قاطعیتی که در حال حاضر رئیس بانک مرکزی به خرج می دهد و سیاست گزاری هایی که خصوصا در حوزه ارزی انجام می دهد  خوب است ولی با اختلاف با سازمان برنامه باعث از دست رفتگی ارزش پول ملی و ایجاد هرج ومرج در در بین دستگا ههای دولتی شده و فرصت طلب ها وارد عمل می شوند.

به نظر می رسد ثبات چه در حوزه ارز و در سایر حوزه های اقتصادی که متاثر از قابلیت های پولی ومالی کشور می شوند را می توانیم حسش کنیم و این را به عنوان یک ظرفیت و زیر ساختی برای یک برنامه پر قدرت اقتصادی در سال ۹۸ که همراه با تکانه ها و هم با تهدیدات و از همه مهمتر با از دست رفتن بخشی از اقتصاد بتوان ثبات را بر گرداند. اما اگر  این هماهنگی ها نباشد تا پایان سال دچار چالش های بسیاری زیادی خواهیم شد.

گفتگو :خانم آلا مفرج خبرنگار اقتصادی راهبرد بانک