تحریم های نفتی آمریکا و تاثیر آن بر اقتصاد ایران :

راهبرد بانک -با توجه به آغاز دور جدید تحریم‌های آمریکا علیه ایران (تحریم‌های نفتی) و تاثیر آن بر اقتصاد،‌ چند نکته حائز اهمیت است. آنچه در ابتدا باید مورد توجه قرار گیرد آن است که،‌ تغییراتی که باید انجام می‌شد، اتفاق افتاده و تحریم‌های جدید تاثیر ناگهانی بر اقتصاد ایران نخواهند داشت و شرایط اقتصادی در امتداد وضعیت کنونی ادامه خواهد یافت. باید دانست که انتظار رخداد ناگهانی و شوک اقتصادی، صحیح نیست چرا که تحریم‌ها از نخستین روز اعلام،‌ به مرور انجام شده است و از همان زمان نیز،‌ برخی از کشورها از آمریکا معافیت خواسته‌اند. با پیش‌آگهی‌هایی که در رابطه با تحریم انجام شد، تمامی شرکت‌ها و سازمان‌های همکار ایران به‌ویژه در عرصه نفتی، احساس خطر کردند و از همان زمان اعلام کردند که فعالیت‌هایشان را در ایران قطع خواهند کرد؛ این مساله باعث شد که ما اکنون با اتفاق جدیدی در زمینه صادرات نفت مواجه نشویم و پس از سیزدهم آبان نیز در تداوم روند موجود حرکت کنیم؛ روند هر روزه‌ای که در حقیقت رو به افزایش است و ادامه خواهد یافت. از سوی دیگر این امید وجود دارد برنامه‌هایی که اتحادیه اروپا در عرصه سوئیفت و روابط بانکی برای ادامه صادرات نفت ایران و همچنین مبادلات تجاری دیگر‌ در نظر گرفته است، از چند روز آینده عملی شود تا بدین ترتیب سازمان‌هایی که ارتباطی با آمریکا ندارند بتوانند همکاری‌هایی با اقتصاد ایران در زمینه‌هایی مانند نفت و غیر آن داشته باشند. باید توجه کرد حتی اگر این سازوکار اروپایی که احتمالا همزمان با آغاز تحریم‌های نفتی آغاز می‌‌شود نیز فعال نشود، جای نگرانی جدیدی وجود ندارد؛ کارشناسانی که در حال رصد بی‌وقفه بازار هستند معتقدند که عرضه نفت ایران از یک میلیون بشکه در روز،‌ پایین‌تر نخواهد آمد. همچنین عرضه نفت در بورس انرژی نیز می‌تواند در شرایط تحریم نفتی،‌ کارساز واقع شود به شرط آنکه از سوء‌استفاده‌های مالی ممکن،‌ جلوگیری شود، چرا که بورس دارای شرایطی خاص برای ورود و انجام معاملات است و برای بازگشت پول نفت به کشور، ‌دوره‌های زمانی در نظر گرفته شده است. اگر در این روش جدید عرضه،‌ اعتماد بیشتری به متقاضیان خرید صورت گیرد، می‌تواند مانع ظهور بابک زنجانی‌های جدید شود؛ این متقاضیان هم شرکت‌های خصولتی و پرقدرت ایرانی هستند. طبق پیگیری‌های صورت‌گرفته، شرکت‌های قدیمی‌ بدهی‌های خود به دولت را پرداخت کرده‌اند؛ اما اینکه این پرداختی‌ها به طور مستقیم وارد صندوق شود مهم است. در گذشته تعداد زیادی حساب وجود داشت و اقلام مختلفی وارد این حساب‌ها می‌شد. اگر بخواهیم بر اساس اعلام وزیر اقتصاد که گفته بود ۲۷۹ حساب مختلف را به یک حساب تبدیل کرده‌ایم، اظهار نظر کنیم باید بگوییم اگر یک «حساب واقعی» وجود داشته باشد می‌توان مبالغ حاصل از فروش نفت که در آینده وارد ایران می‌شود را کنترل کرد تا به حساب صندوق ذخیره دولت وارد شود و ناظر این مبادلات بود. اکنون باید منتظر حوادث آینده باشیم. به نظر می‌رسد که این‌بار بتوان بهتر و محکم‌تر با شرایط تحریم روبه‌رو شد و امیدوار بود تا مسائل گذشته مانند بابک زنجانی‌ها تکرار نشود.

دکتر علی اکبر نیکواقبال -اقتصادان و عضو شورای سیاستگذاری مجله "راهبردهای نوین بانکداری"